معرفی کتاب برادر روحی اثر داوید دیوپ

خطر لو رفتن داستان

کتاب برادر روحی یا «شب‌ها همۀ خون‌ها سیاه است» یک تراژدی است که راوی، آلفا ندایه آن را روایت می‌کند. او در جنگ جهانی اول در ارتش فرانسه نام‌نویسی کرده است تا بجنگد. در آن زمان به سربازان مستعمره‌های آفریقایی که در کنار سربازان سفیدپوست فرانسوی می‌جنگیدند «شکلات» می‌گفتند.

رفیق صمیمی‌اش، مادمبا دیوپ، که از برادر برایش باارزش‌تر است نیز در جنگ به او ملحق می‌شود و در جریان نبرد به شدت زخمی می‌گردد. مادمبا وسط زمین جنگ افتاده و روده‌هایش از شکمش بیرون ریخته است، درست مثل گوسفندی که بعد از قربانی شدن تکه‌تکه‌اش می‌کنند، او به آلفا التماس می‌کند که گلویش را بشکافد و به رنجش پایان دهد. سه بار مادمبا به او التماس می‌کند و آلفا سه بار درخواستش را رد می‌کند.

در این‌جا نویسنده به داستان عیسی در شام آخر اشاره دارد که به پطرس می‌گوید قبل از این که خروس سه بار مردم را صبح بیدار کند تو مرا سه بار انکار می‌کنی و بعد از دستگیری‌اش، در همان وقت پطرس سه بار در برابر سؤال سربازان که چه کسی عیسی را می‌شناسد سکوت می‌کند و همین باعث شده تا وقایع رمان طعنه‌آمیز به نظر برسند.

آلفا جسد مُردۀ مادمبا را به میدان جنگ می‌برد و از خودش وحشت‌زده شده که تصمیم گرفته به خواستۀ اجدادش احترام بگذارد و کسی را از سر ترحم نکشد. داستان آلفا با استفاده از زبانی که معنویت و جنسیت را با تصاویر جنگی وحشتناکی ترکیب می‌کند به منظره‌ای جهنمی فرو می‌رود.

نویسنده بر روی متن کتاب برادر روحی مانور می‌دهد و با نشان دادن این‌که پیوند این دو دوست از دو برادر هم عزیزتر است نشان می‌دهد که مرگ مادمبا و عواقب آن فشار بسیار زیادی به آلفا می‌آورد. آلفا که می‌خواهد اشتباهات و از دست دادن مادمبا را جبران کند خودش را به سمت دشمن می‌اندازد و با قمه به جان دشمن می‌افتد و از پشت زانوی حریف را با قمه می‌بُرد و او را به زمینی بایر می‌کشاند و آن‌جا منتظر می‌ماند تا دشمن به هوش بیاید.

بعد آلفا به چشم‌های آبی دشمن زل می‌زند، جایی که نه تنها وحشت می‌بیند بلکه تصویری از مرگ، وحشیگری، تجاوز و آدم‌خواری را نیز درون چشمانش می‌بیند. بعد آلفا شکم دشمن را می‌درد و به چشمان آبی‌اش خیره می‌شود که چطور زندگی از آن‌ها رخت می‌بندد. آلفا خودش معتقد است که بسیار تمیز و انسانی گلوی دشمنان را می‌بُرد اما این ادعا دقیقاً خلاف رفتارهایش است؛ او قتل‌های مداومش را با شعار رسالت اخلاقی و عدالت می‌پوشاند.

آلفا اظهار می‌کند که: «شب‌ها همۀ خون‌ها سیاه است.» آلفا دست هر یک قربانیانش را به عنوان غنیمت جنگی برمی‌دارد. در ابتدا هم‌سنگرهایش او را قهرمان معرفی می‌کنند اما بعد از این‌که دست چهارم را تحویل می‌دهد همه کم‌کم از او وحشت می‌کنند. سربازان شکلات زمزمه می‌کنند که آلفا «شیطان» و‌ «بلعندۀ ارواح» است و سربازان سفید‌پوست هم با آن‌ها موافق‌اند.

این کتاب سبکی ظاهراً ساده‌لوحانه دارد اما وقایع داستان عجیب، خارق‌العاده و باورنکردنی هستند. نویسنده در کتاب برادر روحی در واقع سعی کرده قهرمانی را به تصویر بکشد که نهایت تلاشش را می‌کند تا به سنت و عرف پایبند بماند ولی در طول داستان، در جنگ و به مرور با وقایعی روبه‌رو می‌شود که به‌نظرش بسیار ناعادلانه به نظر می‌آیند و برای همین مجبور می‌شود طور دیگری رفتار کند و عاقبت کارش به جنون می‌کشد.