همهٔ ما بارها وارد دوره‌هایی در زندگیمان شده‌ایم که در آن‌ها تمرکز نداریم، گاهی حتی کاملاً انگیزه‌مان را از دست می‌دهیم و فقط جبنه‌های منفی همه چیز را می‌بینیم. مطالعهٔ کتاب‌هایی دربارهٔ رشد شخصی و خودسازی، یکی از راه‌های مؤثر برای پشت‌سر گذاشتن این دوره‌‌ها است. این کتاب‌ها نه‌تنها به شما کمک می‌کنند خودتان را بشناسید، بلکه همچنین به شما کمک می‌کنند تا برای این وضعیت راه‌حلی بیابید.
اما خودشناسی دقیقاً چیست و چه تأثیری بر زندگی ما دارد؟ بهترین کتابهای خودشناسی کدامند و چطور می‌توانیم با مطالعهٔ کتابهای خودشناسی زندگی خود را تغییر دهیم. در ادامهٔ مطلب با ما همراه باشید تا با مبحث خودشناسی و بهترین کتاب‌ها در این زمینه آشنا شویم.
«من کی هستم؟» یک سؤال بسیار ساده و درعین‌حال بسیار عمیق است.
سؤال جالب دیگر این است که: «چرا من این‌طوری رفتار می‌کنم؟»
اگر چنین سؤالات یا سؤالاتی مشابهی را از خودتان پرسیده‌اید، بدانید که تنها نیستید.
وقتی ما خودمان را نشناسیم یا به روشی رفتار کنیم که نفهمیم چرا یا حتی رفتارمان را دوست نداشته باشیم، یعنی وقت آن است که تغییری در وضعیت زندگیمان به وجود بیاوریم. اما چگونه تغییر کنیم و چه چیزی در ما نیاز به تغییر دارد؟ انیشتین یک بار از خود پرسید: «چند نفر در دام عادات روزمرهٔ زندگی خود گیر افتاده‌اند؟ بخشی از آن‌ها بی‌حس، بخشی ترسیده و بخشی بی‌تفاوت شده است؟ برای داشتن یک زندگی بهتر، ما باید نحوهٔ زندگیمان را انتخاب کنیم.»
جهل، ترس و بی‌تفاوتی دشمنان خودشناسی یا ایجاد تغییرات مثبت هستند و برعکس، خودتحلیلی منجر به خودشناسی می‌شود که اولین گام ضروری در شروع تغییرات مثبت به حساب می‌آید. بیایید ببینیم خودشناسی چیست و چگونه به بهبود زندگیمان کمک می‌کند و چه مزایایی به همراه دارد.
خودشناسی چیست؟
در فلسفه «خودشناسی» معمولاً به شناخت حالات ذهنی افراد و آگاهی از آن‌ها اشاره دارد؛ یعنی شناخت آنچه که شخص احساس می‌کند یا به آن می‌اندیشد یا چیزی که به آن اعتقاد دارد یا می‌خواهد. حداقل از زمان دکارت، اکثر فیلسوفان بر این باور بودند که خودشناسی به‌طور قابل‌توجهی با دانش ما از جهان خارج (که شامل شناختن حالات ذهنی دیگران نیز می‌شود) متفاوت است.
از نظر روان‌شناسی، خودشناسی یعنی اطلاعات واقعی‌ای که یک فرد در مورد خود دارد که این شامل اطلاعاتی دربارهٔ وضعیت عاطفی، ویژگی‌های شخصیتی، روابط، الگوهای رفتاری، نظرات، باورها، ارزش‌ها، نیازها، اهداف، ترجیحات و هویت اجتماعی می‌شود. بااین‌حال خودشناسی صرفاً از درون‌نگری ناشی نمی‌شود و چیزهای دیگری مانند وضعیت جسمانی و دنیای بیرونی ما نیز بر خودشناسی تأثیرگذار هستند.
چرا به خودشناسی نیاز داریم؟
خودشناسی بسیار مهم است چون به‌عنوان پایه‌ای برای رشد شما محسوب می‌شود و به تحقق اهداف شخصی می‌انجامد. با درک نقاط قوت، ضعف، ارزش‌ها و انگیزه‌های خودتان می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید و اهداف واقع‌بینانه‌تری را تعیین کنید که با خود واقعی‌تان همسو باشد. این آگاهی به شما کمک می‌کند تا در مقابل چالش‌های زندگی انعطاف‌پذیری و سازگاری بیشتری به خرج بدهید و حس اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس را در خودتان تقویت کنید. به‌علاوه خودشناسی به شما امکان می‌دهد تا الگوها و رفتارهای منفی‌تان را شناسایی کرده و تغییر دهید که منجر به داشتن روابط سالم‌تر و بهبود رفاه روانی خواهد شد.
به‌علاوه خودشناسی توانایی ما را برای همدلی و درک دیگران افزایش می‌دهد. وقتی با احساسات و تجربیات خود هماهنگ باشیم، بهتر می‌توانیم با اطرافیان ارتباط برقرار کنیم و همین مسئله نه‌تنها روابط شخصی ما را تقویت خواهد کرد، بلکه باعث ارتقای حس اجتماعی و تعلق ما به جامعه خواهد شد. خودشناسی به شما کمک می‌کند تا بفهمید واقعاً چه چیزی در زندگی برایتان مهم است و این‌که چگونه می‌توانید با شیوه‌ای معنادار زندگی کنید و با جهان هماهنگ شوید.
با مطالعهٔ کتابهای زیر و با پرورش خودشناسی خود می‌توانید واقعی‌تر وهدفمندتر زندگی کنید.
چهار میثاق | دون میگل روئيس | شبنم سلطان‌پور | نشر آزرمیدخت
چهار میثاق یک راهنمای عملی برای رسیدن به آزادی شخصی اثر دون میگل روئيس نویسندهٔ مکزیکی است که ابتدا در سال ۱۹۹۷ منتشر شد اما پس از این‌که اپرا وینفری این کتاب را در سال ۲۰۰۱ در برنامهٔ خود معرفی کرد، کتاب به شهرتی باورنکردنی رسید. این کتاب دوباره در سال ۲۰۱۳ بسیار محبوب شد و همچنین برای بیش از یک دهه در فهرست پرفروش‌ترین کتابهای نیویورک تایمز قرار داشت. به گفتهٔ نویسنده این کتاب براساس مجموعه‌ای از باورهای معنوی مردم تولتک نوشته شده است و هدف آن کمک به خوانندگان برای کشف «آزادی»، «شادی» و «عشق» است. نکتهٔ اصلی کتاب این است که زندگی یک فرد با توافقاتی که با خود، با دیگران و با خدا و یا کل جامعه بسته است تعیین می‌شود و این‌گونه فرد چشم‌اندازش را نسبت به خود تعیین می‌کند.
560,000
بهره‌وری با حس خوب | علی عبدال | حمد شانکی |نشر میلکان
راز بهره‌وری نظم و انضباط نیست، شادی است! ما فکر می‌کنیم که بهره‌وری به کار سخت بستگی دارد و مسیر موفقیت ما از زحمت بی‌پایان می‌گذرد. اما اگر راه دیگری وجود داشته باشد چه؟ دکتر علی عبدال، یکی از پرطرفدارترین کارشناسان بهره‌وری در جهان است که مسیر آسان‌تر و شادتری را برای رسیدن به موفقیت کشف کرده است. او در کتاب بهره‌وری با حس خوب که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد این راز را برملا کرده است. او با تکیه بر دهه‌ها تحقیق روان‌شناختی دریافت که راز بهره‌وری و موفقیت در داشتن احساس خوب است. اگر بتوانید کاری کنید که احساس خوبی داشته باشید، پس بهره‌وری خودبه‌خود رخ می‌دهد. در این کتاب انقلابی دکتر عبدال نشان می‌دهد که چگونه علم بهره‌وری با احساس خوب می‌تواند زندگی شما را متحول کند. او در این کتاب انرژی‌دهنده‌های پنهان را به شما معرفی کرده است که با غلبه بر آن‌ها می‌توانید اهمال‌کاری را نیز شکست دهید و از فرسودگی شغلی جلوگیری کنید.
ایگو دشمن شماست | رایان هالیدی | شایان تقی‌نژاد | نشر آموخته
کتابِ ایگو دشمن شماست، چهارمین کتاب نویسنده و فیلسوف آمریکایی رایان هالیدی است که در سال 2016 منتشر شد. او در این کتاب در مورد ماهیت خائنانهٔ ایگو در وجود آدمی بحث کرده است. هالیدی که قبلاً در کتاب دیگری از موانع بیرونی در رسیدن به موفقیت نوشته بود، این‌بار به سراغ مانع درونی یعنی همان «ایگو» رفته است. از نظر او، در عصری که رسانه‌های اجتماعی و تلویزیون واقعیت را تحریف می‌کنند و تبلیغات را بی‌رحمانه به خُورد بشر می‌دهند، نبرد علیه ایگو برای رسیدن به موفقیتِ واقعی ضروری است. این کتاب درواقع یک یادآوری به خواننده برای درهم شکستن ایگو در هر جنبه‌‌ای از زندگی نیست، بلکه به شما نشان می‌دهد چطور در تصمیم‌گیری‌هایتان ایگو را حذف کنید تا تصمیمات بهتری بگیرید. در مقدمهٔ این کتاب هالیدی توضیح می‌دهد که چگونه رسیدن به موفقیت او را به این واقعیت رساند که ایگو می‌تواند جاه‌طلبیِ شما را پنهان کند و مانع رشد شخصی و حرفه‌ای شود.
2,760,000
هنر ظریف بیخیالی | مارک منسن | نازنین نیکوسرشت | نشر معیار علم
هنر ظریف بیخیالی اثر مارک منسن وبلاگ‌نویس و نویسندهٔ آمریکایی است که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد. منسن در این کتاب این باور را پوشش می‌دهد که مبارزات به زندگی معنا می‌بخشند. این کتاب واکنشی به صنعت خودیاری و آنچه منسن فرهنگ مثبت‌اندیشی بدون تفکر می‌نامد است و نشان می‌دهد که کتابهای معمولی خودیاری مثبت، تنها جمله‌هایی بی‌معنی را ارائه می‌کنند که نه عملی و نه مفید هستند. این کتاب یکی از پرفروش‌ترین کتابهای نیویورک تایمز و گلوب‌اندمیل شد و بیش از ۲۰ میلیون نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رفت. منسن در این کتاب از تجربیات شخصی خود استفاده کرده تا نشان دهد چگونه مبارزات زندگی اغلب معنای بیشتری به زندگی می‌دهند و به عقیدهٔ او تلاش مداوم است که درنهایت منجر به شادی و رضایت خواهد شد. رویکرد و سبک نگارش متفاوت منسون به مسئله خودیاری و خودشناسی و صداقت او برای نشان دادن ایده‌هایش، باعث شهرت این کتاب شد. او همچنین عنوان کرد که فلسفهٔ چارلز بوکوفسکی برای زندگی، الهام‌بخش اصلی او در نوشتن این کتاب بوده است.
510,000
تو کله‌خر هستی | جین سینسرو | نفسه معتکف | نشر نشل نواندیش
این کتاب، اولین کتاب خودشناسی و خودسازی است که به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک کرد با استفاده از طنز و گاهی هم دشنام و نفرین بتوانند زندگی خود را تغییر دهند. این کتاب پس از انتشار پرفروش‌ترین کتاب نیویورک تایمز شد و بیش از ۵ میلیون نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رفت. جین سینسرو نویسنده و مربی موفق و همچنین پرفروش‌ترین نویسندهٔ نیویورک تایمز است که در کتاب تو کله خر هستی که در سال ۲۰۱۳ برای اولین‌بار منتشر شد با توصیه‌های الهام‌بخش و درعین‌حال محکم و تمرینات آسان خود توانست به بسیاری از مردم سراسر جهان کمک کند. با کمک این کتاب می‌توانید باورها و رفتارهای مخرب‌تان را که شما را از رسیدن به آنچه می‌خواهید بازمی‌دارد، شناسایی کنید و تغییر دهید. انرژی خود را تغییر دهید و آنچه واقعاً می‌خواهید جذب کنید و زندگی‌ای بسازید که واقعاً آن را دوست داشته باشید. در انتهای این کتاب خواهید فهمید که چگونه می‌توانید از چیزهایی که شما را عقب می‌اندازند عبور کنید و زندگی‌تان را دقیقاً زمانی که کاملاً غییرممکن به نظر می‌رسد، تغییر دهید.
3,299,000
هرگز سازش نکنید | کریس واس | شهلا ثریا صفت | نشر نوین
کتابِ هرگز سازش نکنید اثر کریس واس نویسنده و تاجر آمریکایی است. این کتاب خلاصه‌ای از کار کریس واس به عنوان مذاکره کنندۀ اصلی اف‌بی‌آی است. کریس واس پس از مدتی خدمت به پلیس کانزاس سیتی به گروه مذاکره‌کنندگان اف‌بی‌آی پیوست. طی سال‌ها کار در این گروه با طیفی از جنایتکاران از جمله دزدان بانک و تروریست‌ها مواجه شد. پس از سال‌ها تلاش مذاکره‌کنندۀ بین‌المللی اف‌بی‌آی در پرونده‌های آدم ربایی و گروگان‌گیری شد و حالا با کتاب هرگز سازش نکنید شما را به دنیای مذاکرات پرخطر درون ذهن خودش می‌برد. در واقع کریس واس در کتاب هرگز سازش نکنید دو نقش متمایز و حیاتی مذاکره در زندگی و کسب‌وکار را به خواننده یادآوری می‌کند. واس قصد دارد تا در این کتاب به شما نشان دهد چه مهارت‌هایی به او و همکارانش کمک کرد تا در چنین پرونده‌هایی موفق شوند و جان انسان‌ها را نجات دهند. کریس واس در کتاب هرگز سازش نکنید 9 اصل، تکنیک‌ها و تاکتیک‌های مؤثر در این زمینه را به اشتراک گذاشته است تا شما نیز بتوانید برای متقاعد کردن دیگران در زندگی حرفه‌ای و شخصی خودتان از این تکنیک‌ها استفاده کنید.
2,750,000
۱۲ قانون زندگی | جردن بی پیترسون | حامد رحمانیان | نشر نوین
۱۲ قانون زندگی یا پادزهری برای آشوب، کتابی خودیاری اثر جردن بی پیترسون روان‌شناس بالینی آمریکایی است که در ۲۰۱۸ منتشر شد. او از طریق مقالاتی در زمینهٔ اصول اخلاقی انتزاعی، روان‌شناسی، اساطیر، دین و حکایت‌های شخصی در این کتاب، توصیه‌های کاربردی‌ای برای زندگی به شما ارائه می‌دهد. این کتاب پس از انتشار در صدر فهرست پرفروش‌ترین کتابهای کانادا، ایالات متحده و بریتانیا قرار گرفت و تا سال ۲۰۲۳ بیش از ده میلیون نسخه از آن در سراسر دنیا به فروش رفت. پیترسون که سابقۀ نوشتن کتابِ طرحواره‌های معنا را دارد، این بار می‌کوشد تا در کتابِ دومش دوازده قانون ارائه دهد تا خواننده را با قوانینی ساده، اما بسیار مهم و تأثیرگذار دربارۀ چگونه زندگی کردن آشنا کند. او معتقد است این قوانین باعث دگرگون شدن زندگی شخصی و متعاقباً زندگی اجتماعی آن‌ها می‌شود. پیترسون کوشیده است در این کتاب با بهره گرفتن از اسطوره‌ها، تاریخ، علم، روان‌شناسی و تجربیات کاری خودش دوازده قانون را به شما یاد بدهد و در کنار آن‌ها چگونه زندگی کردن را نیز به شما می‌آموزد و توصیه‌های طلایی و راهگشایی ارائه می‌دهد.
4,250,000
بیداری غول درون | آنتونی رابینز | مریم بردبار و زهره شمسی | نشر کتیبه پارسی
کتاب بیداری غول درون اثر آنتونی رابینز، یکی از تأثیرگذارترین کتابهای خودیاری و خودشناسی است که خوانندگان را دعوت می‌کند تا کنترل ذهن، عاطفه، جسم و وضعیت مالی خود را به دست بگیرند. آنتونی رابینز متخصص شناخته‌شده در روان‌شناسی تغییر است و در این کتاب یک برنامهٔ گام‌به‌گام ارائه کرده است که به شما کمک می‌کنند هدف واقعی خود را کشف کنید، کنترل زندگی خود را به دست بگیرید و نیروهایی را که سرنوشت شما را شکل می‌دهند مهار کنید. این کتاب که در سال ۱۹۹۲ منتشر شد، با ترکیب قانع‌کننده‌ای از بینش‌های نظری و استراتژی‌های عملی متمایزی، به مکانیزم تغییر شخصی می‌پردازد و توضیح می‌دهد چگونه باورها، ارزش‌ها، الگوهای عادتی تفکر بر زندگی ما تأثیر می‌گذارند. نویسنده به‌طور قانع‌کننده‌ای به شما نشان می‌دهد که چطور با تسلط بر این جنبه‌ها، می‌توانید در زندگی‌تان تحولی عمیق به وجود آورید.
1,750,000
روان‌شناسی پول | مورگان هازل | ناهید ملکی جیرسرایی | نشر میلکان
داشتن رابطه‌ای خوب با پول لزوماً قرار نیست همان چیزی باشد که فکر می‌کنید. این رابطه مربوط به نحوهٔ رفتار شما با پول می‌شود و آموزش این رفتار حتی به افراد واقعاً باهوش نیز بسیار سخت است. حوزهٔ مالی از جمله سرمایه‌گذاری، امور مالی شخصی و تصمیمات تجاری معمولاً به عنوان رشته‌ای از ریاضیات شناخته می‌شود که در آن دستورالعمل‌های دقیقی بر اساس داده‌ها و فرمول‌ها به ما داده می‌شود. بااین‌حال، مردم در دنیای واقعی نمی‌توانند از این فرمول‌ها برای تصمیم‌گیری‌های مالی روزمرهٔ خود استفاده کنند. سر میز شام یا در اتاق‌های کنفرانس، افراد معمولاً زمینه‌ها، دیدگاه‌ها و استراتژی‌ها و حتی انگیزه‌های خاص خودشان را برای گرفتن تصمیمات مالی با هم ترکیب می‌کنند. حالا مورگان هازل در کتاب روان‌شناسی پول که در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، با ۱۹ داستان کوتاه، جذاب و خواندنی به شما کمک می‌کند تا رابطهٔ خودتان را با پول بشناسید و بتوانید وضعیت مالی خودتان را کنترل کنید.
مفید باش | آرنولد شوارتزینگر | حسین گازر | نشر کوله پشتی
بزرگ‌ترین بدن‌ساز جهان، پردرآمدترین ستارهٔ سینما در کل جهان و رهبر ششمین اقتصاد بزرگ جهان. اصلاً شوخی نیست که تمامی این القاب و عناوین فقط به یک نفر اشاره دارند و آن فرد هم کسی نیست جز آرنولد شوارتزنگر. هیچ‌کدام از این دستاوردها اتفاقی حاصل نشدند. موفقیت‌های خارق‌العادهٔ آرنولد طی سال‌های متمادی شکل گرفت و نتیجهٔ بینشی شفاف، تفکری بزرگ، سخت‌کوشی، ارتباط مستقیم، انعطاف‌پذیری در حل مسائل، کنجکاوی آگاهانه، ذهنی باز و همچنین، تعهد به جبران همه‌چیز بود. تمام این دستاوردها حاصل درسی بود که پدر آرنولد در ذهن او حک کرده بود: مفید باش. این کتاب در سال 2023 منتشر شد و آرنولد در این کتاب با توجه به زندگی و تجربیاتش از هفت مهارت مهم در زندگی صحبت کرده است. آرنولد معتقد است این مهارت‌ها کمک می‌کنند در زندگی به اهدافمان برسیم و البته شاد باشیم، او در این کتاب اذعان کرده است که این هفت مهارت همان‌‌هایی است که او در زندگی خود به کار بسته است. این کتاب درواقع خاطراتی است که بر اهمیت یافتن هدف و خدمت به دیگران برای داشتن یک زندگی رضایت‌بخش تاکید می‌کند. آرنولد در این کتاب از توصیه‌های عملی در مورد تعیین اهداف، ریسک‌کردن و ایجاد تأثیر مثبت بر جهان می‌گوید. این کتاب پس از انتشار پرفروش‌ترین کتاب نیویورک تایمز شد.
1,370,000
این سؤالی است که اکثر به ذهن علاقه‌مندان به رشد شخصی و خودشناسی می‌رسد. به‌طور کلی رشد شخصی در زندگی بسیار مهم و و تأثیرگذار اما همچنین بسیار چالش‌برانگیز است. ما می‌خواهیم تبدیل به بهترین نسخهٔ خودمان شویم اما رسیدن به چنین چیزی نیاز به تعهد و فداکاری زیادی دارد. بسیاری از افراد کتابهای خودشناسی زیادی را مطالعه می‌کنند اما در زندگی پیشرفت بسیار کمی خواهند داشت.
بنابراین نکتهٔ مهم این است که اگر می‌خواهید در این زمینه به موفقیت برسید و زندگی شادی را تجربه کنید، باید تمرکز خود را بیشتر روی زمان حال بگذارید. ورزش کنید، وزن کم کنید، مثبت فکر کنید، عادت‌های خوب را در زندگی خود بگنجانید یا عادت‌های بد خود را کنار بگذارید. کلید تأثیرگذاری کتابهای خودشناسی در تمرین استراتژی‌های مختلف این کتاب‌ها است که اگر هر روز تلاش نکنید و آن‌ها را در زندگی روزمره‌تان نگنجانید، تبدیل به عادت نخواهند شد.
تاکنون چه کتاب‌هایی در زمینهٔ خودشناسی خوانده‌اید؟ این کتاب‌ها چقدر در گذر از دوره‌های سخت زندگی به شما کمک کرده‌اند و چقدر تأثیرگذار بوده‌اند؟ چقدر از توصیه‌های کتابهای خودشناسی را در زندگی‌تان به کار بسته‌اید؟
