اصول فن بیان را بدانید

کسانی که می‌توانند بسیار فصیح و روان صحبت کنند چه رازی دارند؟ شاید برایتان سوال شود کسانی که آن‌قدر حرفه‌ای صحبت و سخنرانی می‌کنند چطور فن بیان را یاد گرفته‌اند. سخنرانان موثر آموزش دیده‌اند و با تمرین و ارائۀ سخنرانی‌های زیاد هنر سخنرانی را یاد گرفته‌اند و بر آن مسلط شده‌اند. دوست دارید شما هم یک سخنران عالی شوید و بتوانید به راحتی در مقابل جمع صحبت کنید؟ اهمیت این مسئله انقدر زیاد است که مقالات آموزشی بسیاری به بررسی این موضوع پرداخته و ما هم در ادامه با تکیه بر آن‌ها به مرور مهم‌ترین نکات می‌پردازیم.

یکی از اصلی‌ترین نکات هنگام صحبت کردن این است که بدانید چه زمانی باید حرف بزنید و چه زمانی سکوت کنید. افرادی که می‌توانند این نکته را رعایت کنند اغلب مورد توجه قرار می‌گیرند چون موقعیت‌های مختلف زندگی را می‌سنجد و سپس تصمیم می‌گیرند چطور صحبت کنند و چه چیزی را بگویند. 

لحن و حالت بیان شما نیز بسیار مهم است. این‌که چطور منظور خود را به مخاطب برسانید و مخاطب تا چه حد منظور شما را متوجه شد و لحن صحبتتان طوری باشد که فرد مقابل دچار سوءتفاهم نشود خود یکی از اصول مهم است. برخی فکر می‌کنند فن بیان به معنی بیشتر صحبت کردن است، اما در واقع یعنی استفاده از کلمات ساده و درست در موقعیت‌های مناسب به طوری که مخاطب به راحتی متوجه منظورتان بشود.

 

اهمیت ارتباط چشمی

حفظ ارتباط چشمی موقع صحبت کردن یکی از اصول مهم فن بیان است. شما با برقراری ارتباط چشمی می‌توانید بر روی مخاطبتان تاثیر بگذارید یا او را بهتر متوجه منظورتان کنید و بدون ارتباط چشمی اثرگذاری لازم را نخواهید داشت و شاید دیگران به آنچه می‌گوید اهمیتی ندهند. اگر نمی‌توانید در چشم مردم نگاه کنید، نباید انتظار داشته باشید که حرف شما را باور و گوش کنند یا با دیدگاه شما موافقت کنند. ارتباط چشمی در واقع اعتمادبه‌نفس و باور شما به گفته‌هایتان را نشان می‌دهد. اگر نمی‌توانید ضمن صحبت با دیگران ارتباط چشمی برقرار کنید و در چشمانشان نگاه کنید، می‌توانید تکنیک‌های افزایش اعتماد‌به‌نفس را یاد بگیرید و تمرین کنید.

صحبت‌کردن با تصویر خود در آینه و نگاه کردن به تصویر خود ضمن صحبت تکنیکی عالی برای افزایش مهارت ارتباط چشمی است که روی فن بیان شما هم اثر خوبی می‌گذارد.

اتاقی پر از مردم، با نور و صداهای مختلف می‌تواند حواس‌پرتی ایجاد کند. تمرکز عمدی چشمان بر روی مخاطبان مختلف به آرامش اعصاب و پاکسازی ذهن شما کمک می‌کند. ارتباط چشمی خود را ثابت نگه دارید تا بتوانید روی صحبت‌هایتان تمرکز کنید. وقتی سه تا پنج ثانیه به چشمان کسی نگاه می‌کنید به طور طبیعی سرعت گفتار خود را کاهش می‌دهید که باعث می‌شود تواناتر به نظر بیایید.

استرس، دشمن فن بیان

اگر می‌خواهید فن بیان خوبی داشته باشید باید یاد بگیرید بر استرس غلبه کنید چون استرس تمرکز شما را از بین می‌برد و ذهنتان را از کلماتی که باید بگویید خالی می‌کند. استرس را نمی‌توان به صورت دائمی از بین بُرد اما می‌توان با تکنیک‌هایی آن را کنترل کرد. 

نشانه‌های استرس را بشناسید:
• نفس نفس زدن
• خشک شدن دهان
• تپش قلب
• عرق کردن دست‌ها و پیشانی
• ور رفتن با دست‌ها یا جویدن ناخن‌ها و یا کندن گوشۀ ناخن‌ها
• احساس سرگیجه و اسپاسم عضلانی
• از یاد بردن مطالب

عوامل محیطی و ارثی ممکن است در استرس شما موقع صبحت کردن موثر باشند. شناخت و ریشه‌یابی و درمان مسائل روانی به شما در بهتر شدن شیوۀ صحبت کردنتان کمک می‌کند.

راهکارهای عملی برای تقویت فن بیان

فن بیان خودتان را با کمک چند راهکار ساده بهتر کنید.

 

 

شناخت زبان بدن

حرف شما باید با زبان بدن شما یکی باشد. به زبان بدن خود توجه داشته باشید. شما مفهوم اصلی مورد نظرتان را با زبان بد‌تان به مخاطب می‌رسانید، بنابراین یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین ابزار برای سخنرانی موثر، زبان بدن است. موقع صحبت به حالات بدن خود توجه داشته باشید.

 

بهبود شیوۀ بیان

میزان بلندی صدا و شیوۀ بیان کلمات بسیار تأثیرگذار است. اگر شما بیش از حد بلند یا تند صحبت کنید هیچ‌کس به حرفتان گوش نخواهد داد. باید بتوانید کلمات را شمرده و درست بیان کنید و روی نحوۀ تلفظ کلمات کار کنید. میزان بلندی و کوتاهی صدای شما مخصوصاً هنگام سخنرانی بسیار مهم است. اگر صدای شما بیش از حد بلند و یکنواخت باشد مخاطب شما خسته خواهد شد و اگر بیش از حد آرام باشد ممکن است مخاطب متوجۀ حرف‌هایتان نشود.

 

تمرین‌ مداوم

اگر می‌خواهید فن بیانی قوی داشته باشید باید دائماً تمرین کنید، درست مانند ورزشکاری که منتظر روز مسابقه نمی‌ماند و مدام تمرین می‌کند. می‌توانید از خودتان هنگام صحبت کردن فیلم بگیرید و آن را تماشا کنید تا بتوانید ایرادهایتان را برطرف کنید. 

 

افزایش اعتمادبه‌نفس

اعتمادبه‌نفس یکی از ویژگی‌های مهم در سخنرانی و صحبت کردن است. باید به حرفی که می‌زنید اطمینان کافی داشته باشید و آن را با اعتمادبه‌نفس بیان کنید. حرف خود را با اشتیاق بیان کنید چون مردم تفاوت حالات شما را حس می‌کنند. رسا و واضح صحبت کردن و شمرده ادا کردن کلمات نشان می‌دهد که به قدر کافی اعتمادبه‌نفس دارید و مخاطب نیز صحبت شما را جدی خواهد گرفت.

چند کتاب برای تقویت فن بیان 

شما می‌توانید تکنیک‌های بهبود مهارت فن بیان را در کتاب‌ها بخوانید و با انجام راهکارهای پیشنهادی به موفقیت برسید. در ادامه کتاب‌هایی را که می‌توانند در این مسیر راهنمای شما باشند معرفی می‌کنیم.

 

فن بیان اثر رضا شیر مرز 

رضا شیر مرز نمایشنامه‌نویس، مترجم ادبی، کارگردان، پژوهشگر، مدرس صدا و بیان آثار بسیاری در زمینه‌های مختلف ادبی نوشته است. او کتاب فن بیان را نوشت تا یک راهنمای عملی و تکنیکی برای خوانندگان باشد. این کتاب راهنمایی برای تمام کسانی است که می‌خواهند نحوۀ صحبت و سخنرانی مؤثر را یاد بگیرند. این کتاب، نخستین کتابِ تألیفی به زبان فارسی، در حیطۀ پرورش بیان است که تمرینات عملی و نُت‌نویسی موسیقایی نیز در آن گنجانده شده است. 

 

آموزش فن بیان اثر احمد رضا رسولی

پرورش بیان یک هنر است و شما می‌توانید مثل بقیۀ هنرها و فنون مختلف، اصول بیان و سخنوری را با تمرین و مطالعه یاد بگیرید. احمد رضا رسولی در این کتاب از بیان تاثیرگذار می‌گوید و به نقش ادبیات و موسیقی می‌رسد. تمرین‌ها و نکات این کتاب به شما یاد می‌دهد که چطور بیانی قوی داشته باشید.

اصول سخنرانی و فن بیان به روش TED اثر کریس اندرسون 

کریس اندرسون از سال 2000 شروع به سخنرانی به روش TED کرد، او از درخشان‌ترین ذهن‌های جهان استفاده کرده است تا تخصص خود در مورد موضوعات بی‌شمار را به اشتراک بگذارد.

کریس اندرسون یکی از ماهرترین سخنرانان TED است و او بود که اولین بار کشف کرد چطور می‌توان مخاطب را مجبور کرد که بنشیند و به یک سخنرانی گوش بدهد. کریس اندرسون به این نتیجه رسید که باید سخنرانی‌ها را به بخش‌های 18 دقیقه‌ای یا کمتر تقسیم کرد، بدین طریق این صحبت‌ها تأثیر بیشتری بر روی مخاطب خواهند داشت. کتاب اصول سخنرانی و فن بیان به روش TED مملو از پیشنهادهای سرشناسان TED مثل رابینسون، مری روچ، بیل گیتس، الیزابت گیلبرت و بسیاری دیگر است که همه چیز از نحوۀ تمرکز بر محتوای سخنرانی تا نحوۀ سخنرانی را به شما آموزش می‌دهند.

راهنمای تقویت فن بیان و تسلط بر سخنرانی اثر آماندا هنسی 

آماندا هنسی، مربی و نویسندۀ سخنرانی عمومی بوستون و سخنران عمومی در سن دیاگو این کتاب را در سال 2019 منتشر کرد. با این راهنمای ارزشمند می‌توانید بر ترس‌هایتان غلبه کنید و با تمرین‌های کتاب اعتمادبه‌نفس خود را بالا ببرید. 

آماندا هنسی در کتاب راهنمای تقویت فن بیان و تسلط بر سخنرانی به شما می‌آموزد که مخاطبان خود را درک کنید و خیلی راحت منظور خود را به آنها برسانید. با این کتاب در کمترین زمان ممکن تبدیل به یک سخنران ماهر می‌شوید.