اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس یکی از ویژگی‌های شخصیتی مهم است که زندگی ما را به شیوه‌های قابل‌توجهی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این ویژگی به‌شدت بر درک ما از خود و ارتباطمان با دنیای اطراف تأثیر می‌گذارد و می‌تواند تأثیر عمیقی بر وضعیت عاطفی ما بگذارد و توانایی ما برای رویارویی با چالش‌های زندگی را تعیین کند. اعتماد به نفس سنگ بنای رسیدن به موفقیت در زندگی است. این باور به خود است که به فرد اجازه می‌دهد ریسک کند و دست به امتحان کردن چیزهای جدید در زندگی بزند. 

روان‌شناس آمریکایی جودیت کلنتر، اعتماد به نفس را این‌گونه تعریف می‌کند: «خودباوری یا اعتماد به نفس همان حسی است که نسبت به مهارت‌ها، توانایی‌ها و رفتار خودتان دارید. یعنی به توانایی‌هایتان برای رویارویی با چالش‌ها ایمان داشته باشید و بتوانید پیروزمندانه با دنیا روبه‌رو شوید.»

عزت نفس نیز به اندازهٔ اعتماد به نفس برای داشتن یک زندگی شاد و رضایت‌بخش ضروری است. فردی که عزت نفس بالایی دارد عیوب و ضعف‌های خود را می‌پذیرد و احساس می‌کند سزاوار محبت و احترام است. عزت نفس و اعتماد به نفس تأثیر متقابلی بر یکدیگر دارند و برای داشتن یک زندگی عادی و راحت و رسیدن به موفقیت ضروری هستند.

چقدر اعتماد به نفس دارید؟

زمانی که تصور مثبتی از خود داشته باشید، به توانایی‌های خود برای عبور از چالش‌های زندگی ایمان داشته باشید و احساس کنید که شایستهٔ احترام هستید، اعتماد به نفس شما رشد می‌کند و منجر به بهبود کیفیت زندگی می‌شود. و برعکس، وقتی دائماً به خود و ارزش خود شک داشته باشید، سلامت روان و سلامت عاطفی‌تان تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. بنابراین درک این نکته ضروری است که اعتماد به نفس و عزت نفس نقشی حیاتی در شکل دادن به زندگی‌ ایفا می‌کنند و می‌توانند سطح کلی رضایت و موفقیت شما را تعیین کند.

طبق نظر روان‌شناس برایانا گیلمارتین راه‌های ساده‌ای وجود دارد که می‌‌توانید به کمک آن‌ها تشخیص بدهید که اعتماد به نفس و عزت نفس‌تان در چه وضعیتی قرار دارد.

• اگر اکثر مواقع نگرش مثبتی به زندگی و رشد خود دارید و از چالش‌ها و اشتباهات خود درس می‌گیرید؛
• اگر خود را با دیگران برابر می‌دانید؛
• اگر نیازهایتان را به‌راحتی بیان می‌کنید و در صورت لزوم «نه» می‌گویید؛
• اگر نسبت به نقاط قوت و ضعف خود و پذیرش آن‌ها آگاه هستید؛

پس عزت نفس مناسبی دارید. اما وقتی صحبت از اعتماد به نفس به میان می‌آید، قضیه متفاوت است. اعتماد به نفس می‌تواند خود را به شکل‌های زیر نشان دهد:

• شما قاطعانه برای دیگران حدومرز تعیین می‌کنید؛
• نیازهای خود را اولویت‌بندی می‌کنید و در صورت نیاز «نه» می‌گویید؛
• شما با اطمینان تصمیم می‌گیرید؛
• و دست به ریسک‌های حساب‌شده‌ای می‌زنید که معمولاً نتایج مثبتی دارند.

اما اگر اعتماد به نفس کافی نداشته باشید زمانی که کسی از شما تعریف می‌کند دستپاچه می‌شوید، نمی‌توانید نیازهای خود را بر نیازهای دیگران ترجیح بدهید، هنگام انجام کاری خود را دست‌کم می‌‌گیرید و نمی‌توانید روابط خود را حفظ کنید و از موقعیت‌های اجتماعی‌ای که چالش‌برانگیز به‌نظر می‌رسند، دوری می‌جویید.

اثرات مثبت اعتماد به نفس در زندگی

 

سلامت‌ روان

اعتماد به نفس جزء ضروری سلامت روان ما است. افرادی که عزت نفس و اعتماد به نفس بالایی دارند، نگرش مثبت‌تری به زندگی دارند و در مواجهه با چالش‌های زندگی و پیگیری اهدافِ خود تواناتر هستند. اعتماد به نفس موجب رهایی شما از شک و تردید و ترس و اضطراب می‌شود و در نتیجه استرس کمتری را تجربه می‌کنید و انگیزهٔ بیشتری برای ادامهٔ زندگی و پیگیری اهدافتان خواهید داشت.

 

حرفه و کسب‌وکار

داشتن اعتماد به نفس در محل‌کار بسیار مهم است چون به شما امکان می‌دهد ریسک کنید و در زمینهٔ کاری خود رشد کنید. اگر اعتماد به نفس کافی نداشته باشید، در به اشتراک گذاشتن ایده‌های خود تردید می‌کنید و هنگام ارائه یا بیان نگرانی‌های خود دچار مشکل می‌شوید. به‌علاوه، اعتماد به نفس یک جنبهٔ کلیدی است که کارکنان را قادر می‌سازد نگرانی‌های خود را با مدیرانشان در میان بگذارند، بازخورد ارائه دهند و درصورت لزوم درخواست کمک کنند. کمبود اعتماد به نفس همچنین بر روی توانایی شما و عملکردتان تأثیر می‌گذارد. کسانی که اعتماد به نفس بالایی دارند روابط بهتری با همکاران خود دارند، با چالش‌های محیط کار راحت‌تر کنار می‌آیند و در شغل خود احساس رضایت بیشتری را تجربه می‌کنند.

 

روابط اجتماعی

افرادی که به خود اطمینان دارند، روابط سالم‌تری با دیگران خواهند داشت چون بهتر می‌توانند احساسات خود را ابراز کنند، برای اطرافیانشان حدومرز تعیین کنند و نیازهای خود را به‌طور مؤثر بیان کنند که در نهایت منجر به ارتباط بهتر، اعتماد و صمیمیت در روابط می‌شود. اعتماد به نفس بر پرورش روابط مثبت و جذب افراد هم‌فکر تأثیر می‌گذارد. وقتی باور کنید که شایستهٔ عشق و احترام هستید، تمایل بیشتری به ابراز احساسات و جست‌وجوی ارتباطات سالم‌تر خواهید داشت و همین باعث می‌شود در روابط خود احساس رضایت بیشتری داشته باشید و سبک‌های دلبستگی سالم را تجربه کنید.

تکنیک‌های افزایش اعتماد به نفس

درست است که ژنتیک و تجربیات زندگی در شکل‌گیری شخصیت افراد نقش دارند اما باید توجه داشت که اعتماد به نفس و عزت نفس صفات ثابتی نیستند. شما می‌توانید با تمرین و خودگویی مثبت اعتماد به نفس خود را بهبود ببخشید. اما ابتدا باید به جای تمرکز بر کاستی‌ها و نقص‌هایتان بر نقاط قوت و دستاوردهای خود تمرکز کنید. بالا بردن اعتماد به نفس و عزت نفس نیاز به زمان و تلاش دارد و می‌توانید از راهکارهای زیر نیز کمک بگیرید:

 

گفت‌وگوهای درونی مثبت

مراقب نحوهٔ صحبت با خودتان باشید. گفت‌وگوهای درونی بر درک شما از خود و شرایطتان تاثیر می‌گذارد. به‌ نحوهٔ صحبت‌تان توجه کنید و کلمات درستی را برای صحبت با خودتان انتخاب کنید. تصور کنید که دارید با یک دوست صمیمی و محترم صحبت می‌کنید، به‌همان اندازه دلسوز و به همان اندازه محتاط باشید.

 

دستاوردها و نقاط قوت

دستاوردها و نقاط مثبت خود را بشناسید. در چه کاری موفق هستید؟ فهرستی تهیه کنید و 5 تا از ویژگی‌ها، سرگرمی‌ها، مهارت‌ها و استعداد‌های‌تان را در آن ذکر کنید. زمان بگذارید و از خودتان بابت تمام کارهای خوبی که انجام می‌دهید قدردانی کنید.

 

اهداف واقعی

اهداف واقع‌بینانه و قابل‌دستیابی تعیین کنید. با انجام موفق چنین اهدافی، اعتماد به نفس شما افزایش می‌یابد. می‌توانید اهداف خود را هر چقدر که دوست دارید کوچک‌تر تعیین کنید. مثلاً شاید صبح‌ها گرفتار حس رخوت می‌شوید و انگیزه‌ای برای شروع روز ندارید، در این صورت می‌توانید هدف کوچکی مانند دوش گرفتن صبحگاهی را برای خودتان تعیین کنید و با این انگیزه از خواب برخیزید. هدف بعدی شما می‌تواند پیاده‌روی یا قرار صرف صبحانه با یک دوست باشد.

 

ارتباط با جسم

روان‌شناسان به این باور رسیده‌اند که وضعیت جسمی بر ذهن و هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد. بدن خود را حس کنید، هنگام راه‌رفتن پاهایتان را محکم زمین بگذارید، شانه‌های خود را عقب ببرید و سر خود را بالا نگه دارید و حس خوبی نسبت به بدنتان داشته باشید.

 

مشاوره و حمایت

شاید ایجاد اعتماد به نفس و عزت نفس برای شما به آن راحتی که فکر می‌کنید نباشد بنابراین به دنبال جلب حمایت باشید. اگر احساس می‌کنید در این زمینه نیاز به کمک دارید حتماً از یک مشاور کمک بگیرید و امید خود را از دست ندهید.

 

پیگیری موفقیت

با پاسخ‌دادن منظم به سؤالات مختلف، حواستان به موفقیت‌هایتان باشد. مثلاً از خودتان بپرسید اخیراً دست به چه کار درستی زده‌اید؟ چه کار خوبی انجام داده‌اید؟ برای رسیدن به این کار یا خواسته و هدف چه کرده‌اید؟ تمام این‌ها روی هم چه چیزی دربارهٔ شما نشان می‌دهد؟

 

جشن بگیرید

بله، موفقیت‌هایتان را جشن بگیرید! ارتقای شغلی گرفته‌اید؟ جشن بگیرید! می‌توانید در پایان روز کاری موفقیت خود را با همکارهایتان جشن بگیرید. توانسته‌اید به هدف خود برسید؟ با دوستان‌ خود بیرون بروید یا برای خودتان وقت بگذارید و به تفریح مورد علاقه‌تان بپردازید.

 

معرفی کتاب برای افزایش اعتماد به نفس

آیا اعتماد به نفس کافی دارید؟ امیدواریم که داشته باشید اما اگر این‌طور نیست نگران نباشید، شما می‌توانید هم اعتماد به نفس و هم عزت نفس خود را بهبود ببخشید. در ادامه تعدادی از بهترین کتاب‌های موجود برای افزایش اعتماد به نفس را به شما معرفی می‌کنیم که می‌توانید با کمک آ‌ن‌ها زندگی بهتری برای خودتان بسازید.

 

قدرت تفکر مثبت اثر نورمن وینسنت پیل

دکتر نورمن وینسنت پیل کشیش و نویسندهٔ آمریکایی با نوشتن همین کتاب به شهرت رسید. این کتاب تاریخچهٔ موردی و حکایت‌هایی از تفکر مثبت با استفاده از رویکرد کتاب مقدس است. وینست پیل سعی دارد در این کتاب با توصیه‌های عملی و ساده خواننده را به سمت تفکر مثبت، خودباوری، خداباوری و نگرش‌های خوشبینانه سوق بدهد. کتاب قدرت تفکر مثبت به میلیون‌ها مرد و زن در سراسر دنیا کمک کرده است تا اعتماد به نفس خود را بازیابند و روابط شخصی و حرفه‌ای خود را بهبود ببخشند.

چگونه کمالگرا نباشیم اثر استفان گایز

استفان گایز نویسنده و کارآفرین آمریکایی با نوشتن کتاب «عادت‌های کوچک» به شهرت رسید. استفان گایز که خود کمالگرا بوده، معتقد است که کمالگرایی یک ذهنیت محدودکننده است و در کتاب چگونه کمالگرا نباشیم راهی جدید به سوی خودباوری، زندگی بدون ترس و رهایی از کمالگرایی گشوده تا خوانندگان بتوانند با برطرف‌کردن ترس‌هایشان اعتماد به نفس خود را بازیابند. با کمک این کتاب و راهکارهای آن می‌توانید انتظارات غیرواقعی، نشخوارهای ذهنی، نیاز به تاییدشدن، نگرانی از ارتکاب اشتباه و ترس‌هایتان را برای همیشه کنار بگذارید.

خودت باش دختر اثر ریچل هالیس

کتاب خودت باش دختر با عنوان اصلی «صورتت را بشور دختر جان» اثر ریچل هالیس نویسندهٔ معروف کتاب‌های خودیاری است و این کتاب یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های این نویسنده است. ریچل در این کتاب از بیست دروغِ جهانی و تصورات غلطی می‌گوید که اغلب دختران به خود می‌گویند یا نسبت به خود دارند و بدین ترتیب خود را از داشتن یک زندگی شاد محروم می‌کنند. او در این کتاب از مسائل واقعی که بر زندگی زنان و دختران اثرگذار است صحبت می‌کند. خواندن این کتاب برای دختران نوجوان می‌تواند مفید باشد.

خودت را به فنا نده اثر گری جان بیشاپ

گری جان بیشاپ یکی از متخصصین برجستهٔ توسعهٔ شخصیت است. این کتاب در واقع راهنمایی است که با کمک ابزارها و توصیه‌های آن می‌توانید فشارهای زندگی را از روی دوشتان بردارید، اعتماد به نفس خود را بهبود ببخشید و تبدیل به نسخهٔ واقعی و بی‌نقصی از خودتان شوید. این کتاب مخصوصاً برای کسانی که نشخوارهای ذهنی و خودگویی‌های منفی زیادی دارند مفید است. 

زندگی شجاعانه اثر برنه براون

دکتر کاساندرا برنه براون در رشتهٔ مددکاری اجتماعی به تحصیل پرداخته و برای تحقیقاتش در مورد شرم، آسیب‌پذیری و رهبری بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کتاب زندگی شجاعانه نتیجهٔ پژوهش‌های براون در عرصهٔ خانواده، روابط، کار و تربیت فرزند است و از خوانندگان دعوت می‌کند با درک کمبودهایشان و بی‌اعتبار کردن باورهای نادرست، اعتماد به نفس خود را در همهٔ زمینه‌ها افزایش دهند. او در این کتاب از شجاعت صحبت کرده است و این‌که چطور در دنیایی که انگار هیچ چیز در آن کافی نیست، با احساس ترس و آسیب‌پذیری خانه‌برانداز مقابله کنید.

عزت نفس در ده گام اثر دیوید برنز

کتاب عزت نفس در ده گام اثر دیوید برنز روان‌شناس آمریکایی است. دیوید برنز را به‌خاطر روش انقلابی و بی‌نیاز از دارویی می‌شناسند که برای درمان افسردگی معرفی کرد و به شناخت‌درمانی معروف شد. او در کتاب عزت نفس در ده گام از این روش انقلابی استفاده کرده است و به شما توصیه می‌کند با کمک عقل سلیم خودتان و روش‌های سادهٔ این کتاب، مشکلات خلقی خود را حل کنید و روابط شخصی‌تان را بهبود ببخشید. روش‌های مبتکرانه، دلسوزانه و سادهٔ این کتاب به شما کمک می‌کند علت افت خلق‌وخوی خود را پیدا کنید و بتوانید نگاه مثبت‌تری به زندگی داشته باشید. 

روانشناسی تصویر ذهنی اثر ماکسول مالتز

کتاب روانشناسی تصویر ذهنی اثر ماکسول مالتز جراح زیبایی و نویسندهٔ آمریکایی است. دکتر مالتز به قدرت عظیم ذهن در شکل دادن به تصور ما اعتقاد دارد. او معتقد است که این تصویر در نهایت رفتارها و اعمال ما را هدایت می‌کند و حدومرز‌هایمان را مشخص می‌کند. شما با توسعهٔ تصویر ذهنی خود می‌توانید بر افسردگی غلبه کنید و توانایی‌هایتان را توسعه دهید. دکتر مالتز در این کتاب به شما ثابت می‌کند که عزت نفس و تصویر ذهنی بر هر فکر و عملی تأثیر می‌گذارد و کمکتان می‌کند تا با هفت تمرین آسان اعتماد به نفستان را تقویت کنید و ترس‌ها و اضطراب‌هایتان را از بین ببرید.