یادگیری فرایندی طبیعی است. البته بعضی افراد آگاهانه‌تر از دیگران این فرایند را طی می‌کنند اما چرا این مسئله اهمیت دارد؟ چرا باید یادگیرنده‌ای مؤثر شویم؟ و چطور می‌توانیم سرعت یادگیری خود را افزایش دهیم؟ درک درست توانایی‌ها، عملکرد و محدودیت‌های مغز و تقویت آن‌ها این امکان را به شما می‌دهد که بهره‌وری و مهارتهای یادگیری خود را بهبود ببخشید. در چند دههٔ گذشته، محققان به موفقیت‌های بسیار مهمی در خصوص یادگیری دست یافته‌اند که همین نحوهٔ درک یادگیری، به‌خاطر سپردن، سازماندهی و بازیابی اطلاعات افراد را تغییر داده است. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر دربارهٔ یادگیری بخوانیم و به شما نشان دهیم چطور می‌توانید سرعت یادگیری خود را بالا ببرید.
همچنین در ادامه می‌خوانید:
• تعریف یادگیری چیست؟
• با مدل‌های مختلف یادگیری آشنا شوید
• چگونه سرعت یادگیری را افزایش دهیم؟
• کتاب‌هایی برای افزایش سرعت یادگیری
یادگیری چیست؟
یادگیری یک تغییر نسبتاً پایدار در رفتار در نتیجهٔ تجربه است. یادگیری همان کسب اطلاعات، دانش و مهارت است. وقتی به یادگیری فکر می‌کنید، معمولاً آموزش رسمی که در دوران کودکی و نوجوانی داشته‌اید و احتمالاً مدرسه به یادتان می‌آید اما یادگیری یک فرآیند مداوم است که در طول زندگی اتفاق می‌افتد و به کلاس درس محدود نمی‌شود. در اوایل قرن بیستم، زمانی که رفتارگرایی به یک مکتب فکری اصلی تبدیل شد، یادگیری نیز به کانون اصلی مطالعه در روان‌شناسی مبدل گشت. امروزه یادگیری مفهومی مهم در حوزه‌های متعدد روان‌شناسی از جمله روان‌شناسی شناختی، آموزشی، اجتماعی و رشد است.
یادگیری یک فرآیند فعال است
حتی اگر چیزی را نسبتاً سریع یاد بگیرید باز هم باید یک فرآیند چند مرحله‌ای را طی کنید. برای یادگیری، باید با اطلاعات جدید روبه‌رو شوید، به آن‌ها توجه کنید، اطلاعات جدیدتان را با آنچه از قبل می‌دانستید همسو کنید، آن‌ها را در حافظهٔ خود ذخیره کنید تا بتوانید در صورت لزوم این اطلاعات را به کار بگیرید.
مثلاً فرض کنید می‌خواهید یک رادیوی خراب را تعمیر کنید. می‌توانید یک ویدیوی آموزشی از یوتیوب یا سایت‌های آموزشی پیدا کنید، آن را تماشا کنید و ببینید آیا به دردتان می‌خورد یا خیر؟ سپس از دستورالعمل‌های ویدیو برای تعمیر رادیو استفاده کنید. یا زمانی را در نظر بگیرید که هنگام مطالعهٔ زبان‌های خارجی با کلمه‌ای ناآشنا مواجه می‌شوید، آن‌وقت اگر به سراغ دیکشنری بروید و معنای آن را بیابید، شما یک لغت جدید یاد گرفته‌اید. حالا در آینده با کمک اطلاعاتی که کسب کرده‌اید تقریباً می‌توانید هر رادیوی خرابی را تعمیر کنید یا هر کجا با این لغت جدید مواجه شوید، دیگر معنای آن را می‌دانید.
یادگیری معمولاً به دو نوع تقسیم می‌شود:
یادگیری فعال؛ که اغلب برای توصیف یک فرآیند تعاملی مانند انجام یک آزمایش عملی برای یادگیری یک مفهوم به‌جای خواندن در مورد آن به کار می‌رود.
یادگیری غیرفعال؛ مانند خواندن متن، گوش‌دادن به یک سخنرانی، تماشای فیلم که همگی یادگیری غیرفعال هستند اما همچنان یادگیری هستند و می‌توانند مؤثر واقع شوند.
با مدل‌های مختلف یادگیری آشنا شوید
یادگیری بر نگرش، دانش و رفتار تأثیر می‌گذارد. یادگیری مفهومی فراتر از آموزش از طریق مطالعه است. بله شما می‌توانید کلمات، مفاهیم و حقایق جدیدی را از طریق مطالعه بیاموزید اما همچنین می‌توانید در زندگی یاد بگیرید چگونه کارها را انجام دهید و حتی احساسات مختلف را نیز می‌توانید یاد بگیرید. این را حتماً به خاطر بسپرید که یادگیری می‌تواند بر رفتارهای مفید و منفی تأثیر بگذارد. یادگیری بخشی طبیعی و مداوم از زندگی است که پروسهٔ آن می‌تواند هم زندگی شما را بهتر و هم بدتر کند.
گاهی یادگیری به‌معنای دانش بیشتر و درنتیجه داشتن زندگی بهتر است؛ اما در مواقعی دیگر، یادگیری ممکن است منجر به ایجاد رفتارهایی شود که برای تندرستی و سلامتی شما مضر هستند. روند یادگیری همیشه یکسان نیست. یادگیری می‌تواند به طرق مختلف اتفاق بیفتد. روان‌شناسان برای توضیح چگونگی و زمان وقوع یادگیری چندین نظریهٔ مختلف ارائه کرده‌اند که در ادامه آن‌ها را به شما توضیح می‌دهیم.
شرطی‌سازی کلاسیک
شرطی‌سازی کلاسیک نوعی یادگیری است که از طریق اجتماع و تشکل‌ها صورت می‌گیرد. یادگیری از طریق معاشرت یکی از اساسی‌ترین راه‌هایی است که افراد می‌توانند در زندگی از آن بهره ببرند و چیزهای جدید بیاموزند. فیزیولوژیست روسی ایوان پاولوف در طی آزمایشات خود بر روی سیستم گوارش سگ‌ها بود که یک روش یادگیری را کشف کرد. او متوجه شد که سگ‌ها به‌طور طبیعی با دیدن غذا بزاق تشریح می‌کنند اما زمانی که متوجه شدند آزمایشگر است که برای آن‌ها غذا می‌آورد، پس از مدتی با دیدن روپوش سفید آزمایشگاهی نیز بزاق دهان‌شان ترشح می‌کرد.
شرطی‌سازی عامل
پیامدهای اعمال شما نیز می‌توانند در یادگیری و تعیین چگونگی آنچه یاد می‌گیرید نقش داشته باشند. رفتارشناس بی.اِف اسکینر متوجه شد با اینکه شرطی‌سازی کلاسیک می‌تواند برای توضیح برخی از انواع یادگیری به کار رود، اما نمی‌تواند همه‌چیز را توضیح دهد. او در عوض پیشنهاد کرد که تشویق و تنبیه، می‌تواند بر برخی از انواع یادگیری تأثیر بگذارد. یعنی وقتی چیزی بلافاصله در نتیجهٔ یک رفتار پیش بیاید، احتمال تکرار آن رفتار را در آینده افزایش داده و یا کاهش می‌دهد.
مثلاً تصور کنید که یک توله سگ جدید دارید و دوست دارید به او آموزش دهید تا به شیوه‌های خاصی رفتار کند. هر زمان توله سگ کاری را که می‌خواهید انجام دهد با تشویقی خوردنی یا نوازشی ملایم به او پاداش می‌دهید. وقتی از توله رفتار بدی سر بزند او را سرزنش می‌کنید یا به او محبت نمی‌کنید. درنهایت همین رفتار منجر به افزایش رفتارهای مطلوب توله سگ و کاهش رفتارهای ناخواسته می‌شود.
مشاهده
یادگیری مشاهده‌ای با دیدن اعمال و پیامدهای رفتار دیگران (مانند یادگیری نهفته) اتفاق می‌افتد. شرطی‌سازی کلاسیک و عامل هر کدام توضیحی برای برخی از جنبه‌های یادگیری هستند، اما حتماً تا الان موقعیت‌هایی را به‌خاطر آورده‌اید که بدون شرطی‌شدن، تشویق یا تنبیه، چیزی یاد گرفته‌اید. روانشناس آلبرت باندورا در تحقیقات خود خاطرنشان کرد که بسیاری از انواع یادگیری مستلزم شرطی‌سازی نیستند و درواقع شواهدی مبنی بر اینکه یادگیری رخ داده است ممکن است حتی بلافاصله مشخص نشود. باندورا در یک سری آزمایش‌های معروف توانست قدرت این یادگیری را نشان دهد.
او برای چند کودک ویدیوهایی از تعامل بزرگسالان با عروسک‌های بزرگ و بادی را پخش کرد. در برخی موارد، بزرگسالان به سادگی عروسک را نادیده می‌گرفتند، اما در برخی دیگر از ویدیوها، آن‌ها به عروسک‌ها ضربه یا لگد می‌زدند و یا بر سر عروسک‌ها دادو‌فریاد می‌کردند. وقتی بعداً به بچه‌ها این فرصت داده شد که در اتاقی با همین عروسک‌ها بازی کنند، آن‌هایی که ویدیوهای خشونت بزرگسالان نسبت به عروسک را تماشا کرده بودند، دقیقاً رفتاری مشابه را با عروسک تکرار کردند.
چگونه سرعت یادگیری را افزایش دهیم؟
چه درگیر آموزش رسمی باشید چه نباشید، همیشه در طول زندگی خود در حال یادگیری هستید و استراتژی‌هایی وجود دارد که می‌توانید برای بهبود سرعت و نحوهٔ یادگیری و به‌خاطر سپردن، و به کارگیری آموخته‌هایتان از آن‌ها استفاده کنید. در ادامه برخی از مهم‌ترین پیشرفت‌های محققان در زمینهٔ یادگیری را با هم مرور می‌کنیم تا بتوانیم با کمک آن‌ها سرعت یادگیری خود را افزایش دهیم.
۱. احساسات بر توانایی یادگیری شما تأثیر می‌گذارد
توانایی ما برای یادگیری تحت‌تأثیر عوامل زیادی قرار می‌گیرد و احساسات نیز یکی از آن‌هاست. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که احساسات ما بر همه‌چیز تأثیر می‌گذارند، از نحوهٔ درک اطلاعات گرفته تا نحوهٔ توجه، به‌خاطر سپردن اطلاعات و نحوهٔ حل مشکلات. احساس استرس، اضطراب، ترس یا خجالت بدترین حالات عاطفی برای یادگیری هستند چون سیستم لیمبیک مغز را فعال می‌کنند و همین سیستم در نحوهٔ ایجاد حافظه اختلال ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که ایجاد یک محیط آموزشی امن و بدون استرس بسیار مهم است. اگر فراگیران شما آرام باشند، همین به آن‌ها کمک می‌کند اطلاعات را بهتر یاد بگیرند و حفظ کنند.
2. تعامل اجتماعی برای یادگیری خوب است
برخی از یادگیرندگان، یادگیری بی‌سروصدا و تنهایی را ترجیح می‌دهند؛ درحالی‌که برخی دیگر، از طریق تعامل اجتماعی بهتر و سریع‌تر یاد می‌گیرند. همکاری چنین فراگیرانی با یکدیگر معمولاً منجر به یادگیری بهتر می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که ما اطلاعات را از طریق نشانه‌های اجتماعی مانند به‌یاد آوردن صحبت‌های دیگران و الگوبرداری از اعمال خیلی بهتر، سریع‌تر و مؤثرتر یاد می‌گیریم.
3. اطلاعات بیشتر به معنای یادگیری بیشتر نیست
هنگام پردازش اطلاعات، مغز باید طی فرآیندی آن‌ها را بفهمد. برای همین شما نباید حجم زیادی از اطلاعات را به یک‌باره به مغز خودتان منتقل کنید و انتظار داشته باشید سرعت یادگیری‌تان افزایش یابد. دانشمندان به نقطه‌ای که در آن مغز یک فرد، تحت‌تأثیر اطلاعات جدید قرار می‌گیرد «افزایش بار شناختی» می‌گویند. وقتی اطلاعات جدیدی بیش از حد و به یک‌باره به مغز برسد، منجر به افزایش بار شناختی شده و سرعت یادگیری را کاهش می‌دهد.
4. اشتباه کردن بخش مهمی از یادگیری است
وقتی چیزی جدید یاد می‌گیرید، معمولاً هدف‌تان شکست‌خوردن نیست و به‌طور کلی اشتباه و شکست، چیزهایی هستند که ما سعی می‌کنیم به هر قیمتی از آن‌ها اجتناب کنیم. اما علم یادگیری نشان داده است که اشتباه‌کردن درواقع بخش اساسی یادگیری است. مثلاً اولین‌باری که سوار دوچرخه می‌شویم بارها زمین می‌خوریم و یا نمی‌توانیم بلافاصله رانندگی‌کردن را یاد بگیریم و با تمرین بهتر می‌شویم. اگر افراد برای موفقیت تحت‌فشار باشند، سرعت یادگیری‌شان به‌شدت کاهش می‌یابد. دانش‌آموزانی که می‌شنوند شکست بخشی عادی از یادگیری است، سریع‌تر یاد می‌گیرند و عملکرد بهتری نیز دارند. به‌علاوه، هنگامی که بر خطاها تأکید شود، یادگیرندگان معمولاً بیشتر بر روی آن خطاها تمرکز می‌کنند تا آنچه باید یاد بگیرند.
5. مغز نیاز به تازگی دارد
بی‌حوصلگی، دامنهٔ توجه و قدرت اراده را از بین می‌برد و بر توانایی یادگیری شما تأثیر می‌گذارد. برخی از مربیان احساس می‌کنند که فراگیران با تکرار مطالب، سریع‌تر می‌توانند مفاهیم مختلف را یاد بگیرند و بسیاری معتقدند «کار نیکو کردن از پُر کردن است!» اما درواقع تحقیقات نشان داده‌اند که آنچه مغز واقعاً در یادگیری به آن نیاز دارد تازگی است. تازگی یعنی مغز را باید در معرض ایده‌ها، تجربیات و اطلاعات جدید قرار دهید. هنگامی که در این حالت باشید، دوپامین آزاد می‌شود؛ یک مادهٔ شیمیایی عصبی که بخشی از مرکز لذت مغز را فعال می‌کند. دوپامین درواقع نقش بزرگی در انگیزه و یادگیری دارد.
6. یادگیری به بهترین وجه از طریق آموزش به دیگران اتفاق می‌افتد
آموزش چیزی که یاد گرفته‌اید به دیگران، یکی از مؤثرترین و سریع‌ترین روش‌های مطالعه و یادگیری بهتر است. درواقع این یک روش مطالعهٔ بسیار مؤثر براساس تکنیک فاینمن است. این تکنیک پیشنهاد می‌کند که هنگام یادگیری یک مهارت جدید و مطالعه برای یک امتحان، فراگیران در مورد آن موضوع طوری بنویسند که گویی به شخص دیگری، حتی یک کودک، آموزش می‌دهند. توضیح یک مسئلهٔ پیچیده با استفاده از زبان غیرتخصصی، به ثبیت یادگیری منجر می‌شود و سرعت یادگیری را افزایش می‌دهد.
در ادامه کتاب‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم که می‌توانید از طریق مطالعهٔ آن‌ها سرعت یادگیری را افزایش دهید.
کتاب‌هایی برای افزایش سرعت یادگیری
یادگیری را یاد بگیرید
همۀ ما راهی برای یادگیری داریم که گاهی چنان کاربردی و مفید نیست. راز یادگیری این است که ابتدا بفهمیم مغز چگونه کار می‌کند تا بتوانیم با روشی کاربردی، بهتر یاد بگیریم. کتاب یادگیریِ یادگیری ابزارهای قدرتمندی برای بهبود حافظه، انجام‌دادن سریع کارها یا کسب مهارت در زمینۀ مورد نظرتان به دست می‌دهد. یادگیریِ یادگیری (راهنمای موفقیت تحصیلی با مطالعه کمتر) اثر باربارا اوکلی نویسندۀ آمریکایی است. او این کتاب را همراه با تری سینوسکی نوشت که دانش زیادی در مورد علم مغز یا همان «علم اعصاب» دارد و در زمینۀ یادگیری متخصص است. این کتاب اولین بار در سال 2018 منتشر شد و تمامی مطالب آن برگرفته از علم و دانش روز هستند. نویسندگان این کتاب را در جهت آشنایی با مغز و قابلیت‌هایش و نحوۀ عملکردش در فرآیند یادگیری و آشنایی با یادگیری و به‌خاطرسپاری اطلاعات و شگفتنی‌های مربوط به یادگیری نوشته‌اند.
کتاب یادگیریِ یادگیری راجع به چگونگیِ بهتر یادگرفتن است. به‌منظور راحت‌بودن درک مفاهیم برای نوجوانان، مطالب کتاب بسیار ساده توضیح داده شده است. با این‌حال، محتوای آن برای هر فردی مناسب است و در هر نوع یادگیری کاربرد دارد. خواندن این کتاب را به همۀ افرادی که با آموزش و یادگیری سروکار دارند توصیه می‌کنیم.
1,690,000
بیش یادگیری
اسکات یانگ نویسنده و صاحب کسب‌وکار است. او در سال 2012 پروژهٔ آموزشی خودگران خود را اجرا کرد و توانست طی دوازده ماه و با کمتر از 2000 دلار کدنویسی را یاد بگیرد و امتحانانات نهایی 4 سالهٔ فارغ‌التحصیلان رشتهٔ کامپیوتر دانشگاه اِم‌آی‌تی را پشت سر بگذارد. برای دستیبابی به این هدف اسکات یانگ از سخنرانی‌های آنلاین علوم کامپیوتر به همراه فعالیت‌ها و تمرین‌های خودیادگیری استفاده کرد. سخنرانی‌های تِد او در مورد رویکرد یادگیری بیش از نیم میلیون بار دیده شده است.
آیا واقعاً همه می‌توانند بدون حضور در این دانشگاه به سطح اِم‌آی‌تی برسند؟ یا اینکه آیا می‌توان در طی سه ماه یک زبان جدید را در حد تسلط یاد گرفت؟ پاسخ اسکات یانگ به این سؤالات «بله» است؛ شما می‌توانید با کمک روش «بیش یادگیری» به راحتی و سریع به اهداف خود دست یابید. «بیش یادگیری» راهبردی برای کسب مهارت و دانش به‌صورت خودگردان و سریع است. شما می‌توانید با کمک این روش از طریق فعالیت‌های یادگیری و تمرکز هر چه را دوست دارید در کوتاه‌ترین زمان ممکن یاد بگیرید.
1,890,000
یادگیری (مربی خودت باش)
بیشتر افراد نمی‌دانند که یادگیری چیزی بیشتر از حفظ‌کردن مطالب کتاب یا تسلط بر یک مهارت است. یادگیری فرایندی است که شما را قادر می‌سازد از جایی که هستید به جایی برسید که می‌خواهید باشید. هر کسی که بداند چطور یادگیری مؤثری داشته باشد، قدرت شگفت‌آوری دارد. چرا؟ چون در دنیایی که با تمام اطلاعات موردنیازمان فقط چند کلیک فاصله داریم، دانستن اینکه چگونه از آن اطلاعات برای یادگیری آنچه می‌خواهیم، استفاده کنیم، این توانایی را به ما می‌دهد که به هدفمان برسیم.
تیبو موریس بیش از 20 کتاب پرفروش برای آمازون نوشته است و کتاب‌هایش به بیش از 20 زبان از جمله فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، ایتالیایی، پرتغالی، روسی و چینی ترجمه شده‌اند. او با روش‌های کاربردی و الهام‌بخش خود به مخاطبین کمک می‌کند که زندگی خود را بهبود ببخشند و به اهداف خود برسند. کتاب یادگیری (مربی خودت باش) از این نویسنده، یک راهنمای عملی برای یادگیری عمیق‌تر، حفظ بلندمدت اطلاعات و تبدیل‌شدن به یادگیرندهٔ همیشگی است. اگر حس می‌کنید یادگیرندهٔ خوبی نیستید یا نمی‌توانید مثل دیگران از پسِ کارهای خود بربیایید، با کمک این کتاب می‌توانید به یک یادگیرندهٔ عالی تبدیل شوید.
1,540,000
یادگیری فرآیندی تک بُعدی نیست و به طرق مختلف صورت می‌گیرد و طیف گسترده‌ای از عوامل می‌توانند بر نحوهٔ یادگیری یا آنچه افراد یاد می‌گیرند تأثیر بگذارد. اغلب مردم فکر می‌کنند یادگیری قابل مشاهده است، اما مهم است به یاد داشته باشید که ما همیشه نمی‌توانیم فوراً آنچه را می‌آموزیم به‌کار ببریم.
شما چطور مهارتهای جدید را یاد می‌گیرید؟ آیا تابه‌حال خودیادگیری را امتحان کرده‌اید؟
