یوگا اساساً یک رشتهٔ معنوی مبتنی بر یک علم ظریف است که بر ایجاد هماهنگی بین بدن و ذهن تمرکز دارد. کلمهٔ یوگا از ریشهٔ سانسکریت «یوج» به معنای پیوستن یا یکپارچه‌شدن سرچشمه گرفته است. یوگا اغلب با وضعیت‌های بدنی، تمرینات تنفسی و تکنیک‌های تمدد اعصاب همراه است. بااین‌حال یوگا بسیار بیشتر از ورزشی ساده است؛ یوگا رویکردی کل‌نگر به سلامتی و معنویت است که تمام جنبه‌های زندگی را در برمی‌گیرد. در این مقاله ما عمیق‌تر به مفهوم «یوگا» خواهیم پرداخت و چگونگی فراتر رفتن آن از تمرین فیزیکی به ذهن، بدن و روح را بررسی خواهیم کرد. همچنین در ادامه می‌خوانید:
• تاریخچهٔ یوگا
• فلسفهٔ یوگا
• چاکراها
• انواع یوگا
• چرا یوگا برای شما خوب است؟
تاریخچهٔ یوگا
علم یوگا از هزاران سال پیش، بسیار قبل از ظهور هر دین و نظام اعتقادی آغاز شد و اعتقاد بر این است که تمرین یوگا از همان طلوع تمدن شروع شد. در افسانهٔ یوگا، شیوا به عنوان «یوگی آیدیووگی» یا «آدی گورو» شناخته میشود. چند هزار سال پیش، در سواحل دریاچهٔ کانتیساروار در هیمالیا، آدی گورو دانش قابل‌توجهٔ خود را به «ساپتاریشی‌ها» یا «هفت حکیم افسانه‌ای» منتقل کرد. این حکیمان علم یوگا را به نقاط مختلف جهان از جمله آسیا، خاورمیانه، شمال آفریقا و آمریکای جنوبی بردند. شبا‌هت‌های علم یوگا در سراسر کرهٔ زمین در جوامع باستانی مختلف محققین را شگفت‌زده کرده است.
بااین‌حال در هند بود که چارچوب یوگا به‌طور کامل شکل گرفت و بیان شد. آگاستیا، ساپتریشی که در سراسر شبه قارهٔ هند سفر کرد، این فرهنگ را حول یک سبک زندگی اصلی یوگایی ساخت.
فلسفهٔ یوگا
سرچشمهٔ یوگا هند باستان است و پایه و اساس فلسفی غنی‌ای دارد. طبق متون قدیمی تمرین‌هایی مانند یوگا سوتراهای پاتانجالی، تمرین‌هایی چند بُعدی هستند که هدف‌شان اتحاد ذهن، بدون و روح است. بنابراین یوگا به حالت‌های فیزیکی (آسانا) محدود نمی‌شود بلکه شامل اصول اخلاقی (یاما و نیاما)، کنترل نفس (پرانایاما)، تخلیهٔ حسی (پراتیاهارا)، تمرکز (دارانا)، مدیتیشن (دیانا) و پرورش کامل استعدادها (سمادی) میشود.
بسیاری اعتقاد دارند «یوگا همه چیز است»؛ این مفهوم مبتنی بر این ایده است که یوگا می‌تواند یک روش زندگی باشد و بر همهٔ جنبه‌های زندگی اعمال شود. چنین مفهومی تمرین‌کنندگان را تشویق می‌کند تا اصول و آموزه‌های یوگا را در زندگی روزمرهٔ خود از جمله افکار، گفتار، اعمال، روابط و محیط زندگی خود ادغام کنند.
یک راه یاد گرفتن یوگا مطالعۀ کتاب‌هایی در این باره است. بهترین کتاب‌های یوگا به شما کمک میکنند ماهیت کل‌نگر یوگا را درک کنید و با تمام جنبه‌های یوگا از جمله آسانا، پرانایاما، مدیتیشن و فلسفه و اخلاق یوگا آشنا شوید. با کمک این کتاب‌ها و آموزه‌های آن‌ها می‌توانید بر رشد معنوی خود تمرکز کنید و با کمک تمرین‌های جامع آن‌ها به رشد شخصی و معنوی برسید و قدرت دگرگون‌کنندهٔ یوگا را در تمام جنبه‌های زندگی‌تان به کار ببرید.
رویکرد کل‌نگرانهٔ یوگا
• یوگا به شما می‌آموزد که ذهن، بدن و روح به هم مرتبط هستند و بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و بر اهمیت دستیابی به تعادل و هماهنگی در تمام جنبه‌های زندگی و بر دستیابی به سلامت و رفاه بهینه تاکید می‌کند. یوگا تمرین‌کنندگان را تشویق می‌کند تا خودآگاهی، ذهن‌آگاهی و شفقت را نسبت به خود و دیگران پرورش دهند.
• تمرین فیزیکی یوگا از طریق آساناها به بهبود انعطاف‌پذیری، قدرت و تعادل کمک می‌کند و همچنین باعث آرامش و کاهش استرس میشود. پرانایاما یا کنترل تنفس به آرامش ذهن و تعادل سیستم عصبی کمک می‌کند. مدیتیشن ذهن شما را آرام می‌کند و با کمک آن می‌توانید ارتباط عمیق‌تری با خودتان ایجاد کنید.
• یوگا همچنین بر اهمیت اصول اخلاقی مانند عدم خشونت، راستگویی، دزدی نکردن و اعتدال تأکید می‌کند و تمرین‌کنندگان را به مسیری فضیلت‌مند راهنمایی می‌کند. این اصول را می‌توانید در زمینه‌های مختلف زندگی از جمله روابط، کار و انتخاب سبک زندگی به کار ببرید و بهزیستی کلی زندگی‌تان را بهبود ببخشید.
چاکراها
کلمهٔ «چاکرا» به معنای «چرخ چرخان» است. فلسفهٔ یوگا معتقد است که چاکراها نقاط مرکزی انرژی، افکار، احساسات و جسم هستند. به گفتهٔ مربیان یوگا، چاکراها تعیین میکنند که مردم چگونه واقعیت را از طریق واکنش‌های عاطفی، خواسته‌ها یا نفرت‌ها، سطح اعتمادبه‌نفس یا ترس و حتی علائم و اثرات فیزیکی تجربه کنند. مسدودشدن انرژی در چاکرا، باعث عدم تعادل فیزیکی، ذهنی یا عاطفی میشود و علائمی مانند اضطراب، بی‌حالی یا هضم ضعیف را پدید می‌آورند.
آساناها حالت‌های فیزیکی زیادی در هاتا یوگا هستند. افرادی که یوگا تمرین میکنند از آساناها برای آزاد‌کردن انرژی و تحریک چاکرای نامتعادل استفاده میکنند. هفت چاکرای اصلی وجود دارد که هر کدام تمرکز خاص خود را دارند:
ساهاسرارا: چاکرای تاج که در تاج سر قرار دارد و نماد ارتباط معنوی است.
آجنا: چاکرای چشم سوم که در بین ابروها قرار دارد و با شهود در ارتباط است.
ویشودا: چاکرای گلو که به ایمنی و ارتباط کلامی مرتبط است.
آناهاتا: چاکرای قلب که در مرکز قفسهٔ سینه قرار دارد و بر روابط حرفه‌ای و شخصی تأثیر می‌گذارد. هرگونه عدم تعادل در این چاکرا بر اکسیژن، هورمون‌ها، بافت و کنترل اندام تأثیر می‌گذارد.
مانیپورا: چاکرای شبکهٔ خورشیدی که در ناحیهٔ معده قرار دارد و با اعتمادبه‌نفس، خرد و انضباط شخصی مرتبط است.
سوادیشنانا: چاکرای خاجی که در زیر ناف قرار دارد و لذت، رفاه و سرزندگی را به هم متصل می‌کند.
مولادهارا: چاکرای ریشه که در پایهٔ ستون فقرات قرار دارد، ذهن و بدن را به زمین متصل می‌کند و اعصاب سیاتیک و سیستم عصبی پاراسمپاتیک را کنترل می‌کند.
انواع یوگا
یوگای مدرن بر ورزش، قدرت، چابکی و تنفس تمرکز دارد. بنابراین به کمک یوگا می‌توانید سلامت جسمی و روانی خود را افزایش دهید. یوگا سبک‌های زیادی دارد که فرد باید براساس اهداف و سطح تناسب اندام خود سبکی مناسب را انتخاب کند. برخی از انواع سبک‌های یوگا عبارتند از:
آشتانگا
این نوع تمرین یوگا از آموزه‌های قدیمی آن است اما در طول دههٔ 1970 بسیار محبوب شد. این سبک یوگا بسیار پرانرژی است و نفس را با حرکات شما هماهنگ می‌کند.
بیکرام
کسانی که یوگای بیکرام را تمرین میکنند، به آن «یوگای داغ» نیز می‌گویند. این یوگا در اتاق‌هایی که به‌طور مصنوعی گرم شده باشند و دمایی نزدیک به 105 درجهٔ فارنهایت و رطوبت 40 درصد داشته باشند تمرین میشود. این مدل یوگا 26 حالت و دو تمرین تنفسی دارد.
هاتا
به هر نوع یوگا که حالت‌های فیزیکی را آموزش بدهد یوگای هاتا می‌گویند. کلاس‌های هاتا معمولاً مقدمه‌ای آسان برای حرکت‌های اصلی یوگا محسوب میشود.
آینگار
این یوگا بر مبنای نام ب.ک.اس آینگار نام‌گذاری شده است که بیش از هشت دهه است به‌طور گسترده در کشورهای مختلف رواج یافته است. در این سبک با کمک ابزارهایی مانند کمربند، آجر یوگا و پتو، حرکت‌های آساناها تمرین میشود و بنابراین خطر آسیب‌دیدگی در آن به حداقل رسیده و بیشتر مناسب سالمندان است.
چرا یوگا برای شما خوب است؟
یک نظرسنجی که در سال 2012 از بزرگسالانی صورت گرفت که به‌طور مرتب یوگا انجام می‌دادند نشان داد که آن‌ها یوگا را عامل سلامتی خود میدانند و این افراد عنوان کردند که یوگا فواید جسمی و ذهنی زیادی دارد. بااین‌حال توصیه می‌کنیم در صورت امکان قبل از شروع هر نوع تمرین یوگا، با یک پزشک متخصص مشورت کنید. با انجام یوگا می‌توانید:
وضعیت بدن خود را بهبود ببخشید: یوگا می‌تواند باعث بهبود قابل‌توجهٔ وضعیت بدنی شما شود. یوگا موجب تقویت پشت و شکم شما میشود و همین شما را قادر می‌سازد تا وزن بدن خود را کنترل کنید و بتوانید به راحتی بایستید یا بنشینید.
فشار خون را کاهش دهید: فرآیند تنفسی یوگا به افزایش ظرفیت ریه کمک می‌کند و همچنین استقامت بدن شما را افزایش می‌دهد و شما را قادر می‌سازد هنگام انجام ورز‌ش‌ها و فعالیت‌های دیگر موفق‌تر عمل کنید.
قدرت‌تان را بهبود بخشید و هماهنگی عضلانی داشته باشید: ژست‌های مورد استفاده در یوگا برای تقویت قسمت‌های خاصی از بدن طراحی شده‌اند و به تقویت عضلات شما منجر می‌شوند. به عنوان مثال ژست معروف «صندلی» باعث تقویت عضلات پا، عضلات گلوتئال و ماهیچه‌های چهارسر شما خواهد شد.
انعطاف‌پذیر شوید: بسیاری از مردم فکر میکنند برای انجام یوگا بدن‌شان به‌قدر کافی انعطاف‌پذیر نیست. بااین‌حال، برای تمرین یوگا نیازی به بدن انعطاف‌پذیر ندارید بلکه خودِ تمرینات یوگا به انعطاف‌پذیری شما کمک خواهند کرد. چون یوگای آساناها بر کشش ایمن ماهیچه‌های شما متمرکز است انجامش بدن شما را انعطاف‌پذیرتر می‌کند. یوگا همچنین دامنهٔ حرکتی مفاصل شما را افزایش می‌دهد و تحرک‌تان را بهبود می‌بخشد.
وزن‌تان را کاهش دهید: بسیاری از افراد میدانند که استرس یک عامل کلیدی در افزایش وزن است، بنابراین یوگا می‌تواند به شما کمک کند تا وزن خود را به طور طبیعی با ایجاد حس آرامش و رفع استرس کاهش دهید.
خلق‌وخوی‌تان را بهبود ببخشید: مدیتیشن می‌تواند به کاهش اضطراب، کاهش تنش و بهبود خلق‌وخوی شما کمک کند. یوگا به شما کمک می‌کند ارتباط درونی سالمی با خودتان برقرار کنید و همچنین بسیاری از مردم احساس میکنند که یوگا باعث افزایش اعتمادبه‌نفس آن‌ها میشود. تکنیک‌های تنفسی مورد استفاده در یوگا همچنین سطح اکسیژن مغز را افزایش داده و به شما کمک می‌کند زندگی شادتر و سالم‌تری داشته باشید.
یوگا یک تمرین باستانی است که در طول زمان تغییرات بسیاری داشته است. یوگای باستانی چندان بر تناسب اندام تمرکز نداشت و بیشتر حول‌محور پرورش تمرکز ذهنی و گسترش انرژی معنوی می‌چرخید. یوگای مدرن بیشتر باعث تحریک آرامش درونی و انرژی فیزیکی میشود. یوگا به لطف فهرست بلندبالای دلایل طبیعی و تاریخی ورزش محبوبی است. یوگا محبوب است و طرفداران بسیاری دارد چون واقعاً مؤثر است. هنگامی که ورزش یوگا را به‌طور مداوم انجام بدهید، رفاه خود را از نظر ذهنی و از لحاظ عینی شاهد خواهید بود. هدف یوگا خودشکوفایی و لذت‌بردن از تمرین است. بیش از 80 درصد افرادی که یوگا را انجام می‌دهند استرس بسیار کمی دارند و بسیاری عنوان کردند که انجام یوگا باعث خوشحالی‌شان میشود.
بسیاری از افراد با انجام یوگا احساس قوی‌بودن میکنند، شادتر، سالم‌تر و متعادل‌تر هستند. کافی‌ست یوگا را به‌طور مداوم انجام دهید. گرچه ریشهٔ یوگا آسانا است و به اعماق هندوئیسم و قرن یازدهم برمی‌گردد اما شکلِ یوگای امروزی، سیستمی نسبتاً مدرن است و تا حد زیادی بازتابی از زمانهٔ ماست. آیا شما تابه‌حال یوگا و مدیتیشن را امتحان کرده‌اید؟ به‌نظرتان یوگا واقعاً ورزشی مؤثر است؟ نظرتان را با ما درمیان بگذارید.
