داستان‌های کوتاه شکل فشرده و قدرتمندی از روایت‌های داستانی هستند که برای قرن‌ها مخاطبان را مجذوب خود کرده‌اند. برخلاف رمان‌ها که گاهاً طولانی است و طی فصل‌های مختلف شخصیت‌هایشان توسعه می‌یابد، نویسنده باید در داستان‌های کوتاه به سرعت شخصیت‌ها و مضامین را اغلب در چند صفحه مشخص کند. این مختصرنویسی چالشی برای نویسندگان است که بتوانند در متنی مختصر و کوتاه نویسندگان را جذب کنند و در خاطر بمانند و از هر کلمه برای انتقال معنا و احساس استفاده کنند.
ما در این مطلب نگاهی به تاریخچه و مقولهٔ داستان کوتاه داشتیم و چند تا از بهترین نویسندگان داستان‌های کوتاه و همچنین بهترین داستان‌های کوتاه جهان را به شما معرفی کرده‌ایم. در این مطلب می‌خوانید:
• تاریچخهٔ مختصر داستان کوتاه
• سنت‌های شفاهی
• رومیان و داستان کوتاه
• بهترین داستان کوتاه‌هایِ جهان
• بهترین نویسندگان داستان کوتاه
داستان‌های کوتاه اغلب بر یک رویداد یا مجموعه‌ای کوچک از رویدادها تمرکز می‌کنند و تصویری از زندگی ارائه می‌دهند که می‌تواند عمیقاً تأثیرگذار باشد. یکی از عناصر کلیدی داستان کوتاه، توانایی آن در ایجاد حس بی‌واسطگی و صمیمیت است. از آن‌جایی که نویسنده برای داستان‌سرایی فضای محدودی دارد، باید فقط موارد ضروری داستان را ذکر کند و همین به خوانندگان اجازه می‌دهد تا با شخصیت‌ها و موقعیت‌ها به شیوه‌ای مستقیم و شخصی‌تر ارتباط برقرار کنند.
همین ویژگی می‌تواند منجر به افزایش تجربهٔ عاطفی شود چون فرم فشردهٔ داستان کوتاه می‌تواند احساساتی مانند تعلیق، شادی، غم یا غافلگیری را تشدید کند. بهترین داستان‌های کوتاه تأثیری ماندگار بر جای می‌گذارند و خوانندگان را ترغیب می‌کنند تا مدت‌ها پس از جملهٔ پایانی دربارهٔ مضامین و مفاهیم داستان تأمل کنند.
تاریخچهٔ مختصر داستان‌های کوتاه
تاریخچهٔ داستان‌های کوتاه سفری جذاب در میان فرهنگ، خلاقیت و ارتباطات انسانی است. داستان‌های کوتاه به عنوان یکی از قدیمی‌ترین اشکال داستان‌نویسی، طی هزاران سال به‌طور قابل‌توجهی تکامل یافته‌اند و ارزش‌های اجتماعی و باورهای مذهبی و بیان هنری زمان خود را منعکس می‌کردند.
سنت‌های شفاهی
ریشهٔ داستان‌های کوتاه به سنت‌های شفافی و به سال‌ها پیش از ظهور نوشتن برمی‌گردد. انسان‌های اولیه از کلمات و گفتار خود برای انتقال داستان‌ها و افسانه‌ها استفاده می‌کردند. برخی از روایت‌های اولیه مانند حماسهٔ گیلگمش از بین‌النهرین باستان است که در حدود ۲۱۰۰ سال پیش از میلاد بر روی لوح‌های گِلی به خط میخی حک شد. این حماسه گرچه طولانی است اما داستان‌های کوتاه‌تری را در ساختار روایی خود گنجانده است.
به همین ترتیب، داستان‌های مصر باستان که بر روی پاپیروس حک می‌شدند و به نثر سروده می‌شدند نیز نمونه‌هایی از داستان‌های کوتاه اولیه هستند. یکی از نمونه‌های قابل‌توجه داستان «کشتی غرق‌شدهٔ ملوان» است که قدمت آن به حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. این داستان برای دلداری و الهام‌بخشیدن بود و نشان می‌داد چگونه بدشانسی می‌تواند در نهایت به خوشبختی منجر شود. مصری‌ها داستان‌های کوتاه قابل‌توجه دیگری نیز داشتند که سرشار از نقوش عامیانه و طرح‌های پیچیده بود.
یونانیان سهم قابل‌توجهی در هنر داستان کوتاه داشتند. افسانه‌های ازوپ که به قرن چهارم میلاد برمی‌گردد، از قدیمی‌ترین و ماندگارترین مجموعه داستان‌های اخلاقی حیوانان هستند. داستان‌های اساطیری یونانی که ماجراهای خدایان و قهرمانان را به تصویر می‌کشند نیز بسیار محبوب بودند.
رومیان و داستان‌های کوتاه
رومی‌ها عمدتاً از طریق آثار طولانی‌تری که حاوی داستان‌های کوتاه بودند، به تغییر داستان کوتاه کمک کردند. داستان «دگردیسی اووید» شعری طولانی بود که از ۱۰۰ داستان کوتاه تشکیل شده بود و اسطوره‌های رایج را به یک الگوی موضوعی منسجم تغییر داد. درحالی‌که رومی‌ها علاقه داشتند که داستان‌های کوتاه‌شان را به شکل طولانی‌تری بیان کنند، داستان‌سرایی آن‌ها روند یونانیان را پی می‌گرفت و داستان‌هایشان کاملاً آموزنده بودند.
بهترین داستان کوتاه‌های جهان
از لحاظ تاریخی، از داستان‌های کوتاه برای انتقال آموزه‌های اخلاقی، ارزش‌های فرهنگی و تفسیرهای اجتماعی استفاده می‌شد. در دوران مدرن نویسندگانی مانند ادگار آلن پو، آنتون چخوف و آلیس مونرو داستان کوتاه را به شکل هنری ارتقا داده‌اند و از آن برای کشف تجربیات و احساسات پیچیدهٔ انسانی استفاده کردند. تطبیق‌پذیری قالب داستان کوتاه به آن‌ها اجازه داد تا در ژانرهای مختلفی از ترسناک و علمی‌تخیلی گرفته تا عاشقانه و تخیلی بنویسند. در ادامه چند تا از بهترین داستان کوتاه‌های جهان را به شما معرفی کرده‌ایم.
لاتاری | شرلی جکسن | فرزاد ابرقویی | نشر غنچه
لاتاری داستان کوتاهی از شرلی جکسن نویسندهٔ داستان‌های ترسناک است که برای اولین‌بار در نیویورکر در سال ۱۹۴۸ منتشر شد. او در این کتاب یک جامعهٔ کوچک خیالی آمریکایی را به تصویر کشید که یک سنت به نام «لاتاری» دارند که برای اطمینان از برداشت خوب محصولات و پاکسازی شهر از شگون‌های بد در نظر گرفته شده است. اجرای این لاتاری، آماده‌سازی و تمام مراحل آن به تفصیل در این کتاب شرح داده شده است، گرچه تا انتها مشخص نمی‌شود که چه سرنوشتی در انتظار فرد انتخاب شده در لاتاری است. این داستان مورد تحلیل جامعه‌شناختی و ادبی قابل‌توجهی قرار گرفته است و یکی از مشهورترین داستان‌های کوتاه در تاریخ ادبیات آمریکا محسوب می‌شود.
20,000
کاغذ دیواری زرد | شارلوت پرکینز گیلمن | نیلی انصار| نشر نی
کاغذ دیواری زرد داستانی کوتاهی اثر نویسندهٔ آمریکایی شارلوت پرکینز گیلمن است که اولین‌بار در ژانویهٔ ۱۸۹۲ در مجلهٔ نیوانگلند منتشر شد. این اثر به عنوان اولین اثر مهم در ادبیات فمنیستی آمریکا به دلیل نگرش نسبت به سلامت روانی و جسمی در قرن نوزدهم در نظر گرفته می‌شود. همچنین به عنوان یک اثر عالی تخیلی و ترسناک تحسین شده است. این داستان به صورت مجموعه‌ای از خاطرات شخصیت اصلی داستان روایت شده است. این خاطرات را زنی می‌نویسد که شوهر پزشکش برای تابستان یک عمارت قدیمی را اجاره کرده است. شوهر با چشم‌پوشی از دیگر اتاق‌های خانه، به زن تنها دسترسی به اتاق کودکشان را می‌دهد. همچنین به عنوان درمان شوهرش مانع از نوشتن خاطراتش می‌شود و او را تشویق می‌کند که خوب غذا بخورد تا بتواند با افسردگی کنار بیاید. با این‌حال این زن به نوشتن خاطرات خود ادامه می‌دهد درحالی‌که تدریجی به سمت جنون کشیده می‌شود هیچ کاری بهتر از مشاهدهٔ کاغذ دیواری زرد کنده شدهٔ اتاقش ندارد.
1,200,000
مسخ | فرانتس کافکا | صادق هدایت | نشر نگاه
مسخ مشهورترین اثر کافکا است که در سه هفته ماه آخر سال 1912 نوشته شد و سه سال بعد در سال 1915 منتشر شد. این رمان داستان کوتاه و غم‌انگیزی دارد. مسخ بدون شک شناخته‌شده‌ترین کتاب کافکا است. این رمان بسیار کوتاه داستان غم‌انگیز گرگور سامسا، فروشنده دوره‌گردی است که یک روز صبح از خواب بیدار می‌شود و متوجه می‌شود به یک حشره بزرگ تبدیل شده است. زندگی او حتی از این هم پست‌تر می‌شود زیرا خانواده‌اش از او دوری می‌کنند، او را مجروح می‌کنند، در اتاق حبسش می‌کنند و در نهایت بعد از مرگش جشن می‌گیرند.
1,250,000
یک گل سرخ برای امیلی | ویلیام فاکنر | نجف دریابندری | نشر نیلوفر
یک گل سرخ برای امیلی داستان کوتاهی از نویسندهٔ مشهور آمریکایی ویلیام فاکنر است که اولین‌بار در ۳۰ آوریل ۱۹۳۰ در شماره‌ای از یک مجله منتشر شد. این اولین داستان کوتاه فاکنر بود که در یک مجلهٔ ملی منتشر شد. فاکنر عنوان کتابش را تمثیل دانست و گفت این زن مصیبت بزرگی را متحمل شده بود و فاکنر برای این کار و از روی ترحم به او گل سرخی می‌دهد. بااین‌حال معنای واقعی گل رُز در این داستان هنوز جای بحث دارد چون در هیچ‌کجای داستان اشاره‌ای به گل سرخ نشده است. داستان با شرح مختصری از مراسم تشییع جنازهٔ امیلی گریسون شروع می‌شود؛ یک زن مسن جنوبی که مراسم خاکسپاری‌اش برگزار شده است. سپس داستان به شیوه‌ای غیرخطی به خاطرات امیلی برمی‌گردد و شما روایتی از زندگی امیلی را در این داستان کوتاه خواهید خواند.
اولریکا | خورخه لوئیس بورخس | کاوه میرعباسی | نشر ماهی
اولریکا مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه نویسندهٔ آرژانتینی خورخه لوئيس بورخس است. داستان اصلی این کتاب اولریکا است که به همراه هشت داستان دیگر از این نویسنده با عناوین « فرقهٔ سی»، «شب عطیه‌ها»، «ابلینو اردوندو»، «جده»، «اوندر»، «دوئل»، «خدعهٔ جنگی» و «دوئلی دیگر» در این کتاب چاپ شده است. داستان اولریکا یکی از معدود داستان‌های بروخس است که در آن زنان نقش اصلی را ایفا می‌کنند و نویسنده در داستان‌های کوتاه این مجموعه به تجربه‌های عمیق انسانی، عشق، نفرت، ابدیت و مرگ اشاره کرده است.
700,000
بهترین نویسندگان داستان‌های کوتاه جهان
نویسندگان بسیاری هستند که دنیای داستان‌های کوتاه جهان را دگرگون کرده‌اند و آثار قابل‌توجهی در این زمینه برجای گذاشته‌اند. ادگار آلن پو یکی از این نویسندگان است که به‌خاطر نوشتن داستان‌های گوتیک اسرارآمیز و ترسناکش، استاندارد بالایی برای این ژانر تعریف کرد و مورد تحسین قرار گرفت. بسیاری از نویسندگان داستان‌های کوتاه به دلیل توانایی خود در به تصویر کشیدن پیچیدگی‌های طبیعت انسان مورد توجه و احترام قرار گرفتند. نویسندگان داستان‌های کوتاه در کنار دیگر نویسندگان، خوانندگان را با صدای منحصربه‌فرد خود با دنیایی متفاوت آشنا کردند.
ادگار آلن پو
ادگار آلن پو نویسنده، شاعر، ویراستار و منتقد ادبی آمریکایی بود که در ۱۸۰۹ به دنیا آمد و در ۱۸۴۹ درگذشت. او به خاطر نوشتن داستان‌های کوتاه مخوف و مرموزش به شهرت رسید. پو در ماساچوست به دنیا آمد و در جوانی یتیم شد و نزد خانوادهٔ دیگری بزرگ شد. با وجود مشکلات مالی و تراژدی‌های شخصی، پو یکی از اولین نویسندگان آمریکایی بود که از طریق نوشتن امرار معاش می‌کرد. او را پیشگام در نوشتن داستان‌های کوتاه می‌دانند و همچنین او خالق اولین داستان‌های پلیسی به شکل امروزی است. همچنین پو کمک قابل‌توجهی به خلق داستان‌های علمی‌تخیلی کرد. از جمله مشهورترین داستان‌های او مي‌توانیم به «کلاغ» و «سقوط خانهٔ اشر» اشاره کنیم. زندگی پو با فقر و سختی همراه بود اما میراث ادبی او به عنوان سنگ بنای ادبیات آمریکا هنوز هم ماندگار است.
داستان‌های کوتاه ادگار آلن پو | زیبا گنجی | نشر نگاه
این کتاب مجموعه‌ای از داستان‌های ادگار آلن پو نویسندهٔ مشهور آمریکایی است. داستان‌های کوتاه آلن پو معمولاً تاریک و مهیب هستند و او عناصری همچون ترس، مرگ، دیوانگی و تراژدی را در داستان‌های خود می‌گنجاند. این مجموعه یکی از مجموعه‌های کلاسیک ادبیات به حساب می‌آید که گرچه تاکنون هیچ جایزهٔ معتبری برنده نشده است، اما در زمان خود به اندازهٔ کافی شناخته شده بود و هنوز هم پرخواننده‌ترین نویسندهٔ ژانر گوتیک و ترسناک به حساب می‌آید. داستان‌های کوتاه ادگار آلن پو از آن زمان تا به امروز، در سراسر جهان پرفروش بوده‌اند. در این مجموعه داستان‌های «گربه‌ی سیاه»، «سوسک طلایي»، «بالماسکه‌ی مرگ سرخ»، «خمره‌ی آمونتیلادو»، «نامه‌ی ربوده شده» و «افسانه‌ی سکوت» را خواهید خواند.
3,250,000
فلانری اوکانر
فلانری اوکانر رمان‌نویس و داستان‌نویس آمریکایی بود که در ۱۹۲۵ به دنیا آمد و در ۱۹۶۴ درگذشت. او را به دلیل تسلط بر سبک گوتیک جنوبی می‌شناختند و برای همین به شهرت رسید. این نویسنده در جورجیا به دنیا آمد و در خانواده‌ای سرشناس بزرگ شد. در نوشته‌هایش اغلب به مضامین اخلاقی می‌پرداخت و رابطهٔ بین افراد و خدا را بررسی می‌کرد که نشان‌دهندهٔ ایمان کاتولیک او بود. او چندین داستان بلند نوشته و چندین مجموعه داستان کوتاه نیز از این نویسنده منتشر شده است. به‌رغم مرگ زودهنگامش بر اثر لوپوس در ۳۹ سالگی، میراث او از طریق مشارکت‌های ادبی عمیق و تأثیرگذاری، باقی مانده است.
مجموعه داستان‌های کوتاه فلانری اوکانر | آذر عالی‌پور| نشر آموت
کتاب مجموعه کامل داستان‌های فلانری اوکانر، مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه است که نخستین بار در سال ۱۹۷۱ چاپ شد. انتشار این اثر خارق العاده و شگفت انگیز، جایگاه فلانری اوکانر را به عنوان یکی از برجسته‌ترین نویسندگان آمریکایی به تثبیت رساند. اوکانر، اولین داستان خود را در سال ۱۹۴۶ و در زمانی به چاپ رساند که مشغول تحصیل در دانشگاه آیووا بود. در کنار هم قرار گرفتن این داستان‌های منحصر به فرد، نویسندهٔ بااستعداد، روح بخش و تأثیرگذاری را به مخاطبین معرفی می‌کند که برخی از قدرتمندترین و به یاد ماندنی‌ترین داستان‌های قرن بیستم را خلق کرده است. اوکانر با تلفیق کم نظیر عناصر کمدی و تراژدی، اثری بدیع را خلق کرده که بدون تردید، ارزش زمانتان را خواهد داشت.
3,130,000
ارنست همینگوی
ارنست همینگوی رمان‌نویس و داستان‌نویس آمریکایی در ۱۸۹۹ به دنیا آمد و در ۱۹۶۱ درگذشت. او را به‌خاطر سبک متمایز و زندگی پرماجرایش می‌شناسند. همینگوی حرفهٔ نویسندگی خود را به عنوان گزارشگر آغاز کرد و سپس به عنوان رانندهٔ آمبولانس در جنگ جهانی اول خدمت کرد و در آنجا به شدت مجروح شد. او در دهه ۱۹۲۰ به پاریس نقل‌مکان کرد و در آنجا بخشی از جامعهٔ مهاجران «نسل گمشده» شد و اولین رمانش با نام «خورشید نیز طلوع می‌کند» در سال ۱۹۲۶ منتشر شد. نوشتن آثاری همچون «وداع با اسلحه»، «زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند» و «پیرمرد و دریا» در سال ۱۹۵۳ جایزهٔ پولیتزر را برایش به ارمغان آورد و به یکی از نویسندگان مشهور کلاسیک در ادبیات آمریکا تبدیل شد. این نویسنده در سال ۱۹۵۴ برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات شد. زندگی همینگوی با روحیهٔ ماجراجویانه‌اش مشخص می‌شود و این روحیه در آثارش نیز بسیار مشهود است.
بیست و یک داستان | ارنست همینگوی | نجف دریابندری | نشر کارنامه
کتاب بیست و یک داستان مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه اثر ارنست همینگوی نویسندهٔ فقید و برجستهٔ آمریکایی است که برندهٔ جایزهٔ نوبل شد. این کتاب پس از مرگ او برای اولین‌بار در سال 1987 منتشر شد. این مجموعه با ترجمهٔ نجف دریابندری منتشر شده است و از آخرین ترجمه‌های این مترجم شهیر است. شاید سرنوشت این کتاب همین است که نه تنها بعد از مرگ نویسنده‌اش که حتی بعد از مرگ مترجمش منتشر شده است. در این مجموعه داستان‌های کلاسیک همینگوی مانند «برف‌های کیلیمَنجارو» و «جای تمیز و روشن» نیز منتشر شده که پیش از این در هیچ‌کجا با ترجمه دریابندری منتشر نشده بودند.
3,200,000
داستان‌های کوتاه نقش مهمی در فرهنگ بشری ایفا کرده‌اند. در چشم‌انداز ادبی معاصر، داستان‌های کوتاه به رشد خود ادامه می‌دهند و بسیاری از نویسندگان و خوانندگان قدردان توانایی آن‌ها در ارائهٔ روایت‌های قدرتمند در قالبی موجز هستند. داستان‌های کوتاه می‌توانند تجربیات و دیدگاه‌های متنوعی را طی مدت زمان کوتاهی به خواننده انتقال دهند و همین داستان کوتاه را به انتخابی محبوب برای کسانی تبدیل می‌کند که به دنبال تنوع و عمق در مطالعات خود هستند.
ظهور نشر دیجیتال نیز به داستان‌های کوتاه بستری جدید داد و نویسندگان توانستند داستان‌های کوتاه خود را از طریق مجلات آنلاین، وب‌سایت‌ها و کتاب‌های الکترونیکی به دست مخاطبین بیشتری برسانند. در طول تاریخ داستان‌های کوتاه به عنوان راهنمای اخلاقی عمل کرده‌اند و با ژانرهای مختلف سازگار شده‌اند و در منظر ادبی مدرن به شکوفایی خود ادامه می‌دهند.
تاکنون چند داستان کوتاه خوانده‌اید؟ آیا دلیل محبوبیت داستان‌های کوتاه مطالعهٔ سریع آن‌ها است و این‌که می‌دانید سریع‌تر تمام شدن یک داستان کوتاه مزیت به حساب می‌آید یا خیر؟ خواندن چه داستان کوتاهی را به دیگران نیز توصیه می‌کنید؟
