ژانر چیست؟

طبق دایره‌المعارف تحقیقاتی آکسفورد، ژانر همان «گروه‌بندی متون مرتبط با نظام ادبیات است که به شما کمک می‌کند با ویژگی‌های عملکردی قابل تشخیص مانند شکل و محتوا، تفاوت متون را از یکدیگر تشخیص دهید». پس اساساً ژانرها به دسته‌بندی آثار ادبی‌ای اشاره دارد که ویژگی‌هایی مشابه یا نزدیک به هم داشته باشند. به طور سنتی ما چهار دسته‌بندی ژانری برای ادبیات داریم که این دسته‌بندی‌ها به شرح زیر است:

 

۱. داستانی: 

ادبیات تخیلی یا ادبیاتی که نویسنده آن را با کاملاً با کمک ذهن خود خلق کرده باشد، داستان نامیده می‌شود. نمونه‌هایی از عناوین داستانی عبارتند از: «۱۹۸۴» اثر جورج اورول یا «همه جا آتش‌های خُرد» اثر سلست اینگ.

۲. غیرداستانی:

آثار غیرداستانی، همان آثاری هستند که نویسنده در آن به واقعیت زندگی اشاره می‌کند و یا این‌که کل کتاب براساس واقعیت نوشته شده است. برخی از عناوین غیرداستانی عبارتند از «بدن فراموش نمی‌کند» اثر بسل ون در کولک یا کتاب «من ملاله هستم» اثر ملاله یوسف‌زی.

۳. شعر:

برتانیکا شعر را اینگونه توصیف می‌کند: «به ادبیاتی که از طریق زبانی معنادار و ریتمیک آگاهی یا احساس خاصی را در خواننده برمی‌انگیزد، شعر می‌گویند.» شعر عناصر شاعرانه را دربرمی‌گیرد و آثار نویسندگانی مانند مایا آنجلو، رابرت فراست، سعدی، فردوسی و بسیاری شاعران را شعر می‌گویند.

۴. ادبیات نمایشی:

به نمایشنامه‌هایی اطلاق می‌شود که می‌توان آن‌ها را به دلیل ارزش ادبی و همچنین موضوع خاص آن بر روی صحنه به اجرا درآورد. نمایشنامه‌ها قالب‌بندی خاصی دارند و در قالب نثر یا منظوم جای نمی‌گیرند. از جمله نمایشنامه‌های بسیار مشهور می‌توانیم به نمایشنامه‌های شکسپیر مانند «هملت» یا «رومئو و وژولیت» اشاره کنیم. 

گرچه بسیاری از نوشته‌ها حداقل در یکی از این چهار دسته جای می‌گیرند، اما مرز باریکی میان این دسته‌ها وجود دارد که بسیاری از نویسندگان از آن مرز گذشته‌اند. بنابراین شاید بسیاری از آثار در دو دسته یا بیشتر جای بگیرند. مثلا ممکن است یک نویسنده در رمانی منظوم داستان و شعر را با هم ترکیب کند. رمان‌هایی نیز وجود دارند که عناصر داستانی را با غیرداستانی ترکیب کرده‌اند مانند رمان‌های مبتنی بر تجربیات واقعی یا داستان‌های تاریخی که قسمت‌هایی از آن براساس واقعیت‌های تاریخی نوشته شده‌ است. 

 

ژانرهای مختلف ادبیات داستانی

ژانرها به این دلیل مهم هستند که به انواع داستان‌های مختلف ساختار خاصی می‌بخشند. نویسنده‌ها می‌توانند انتخاب کنند که در چه ژانری بهتر می‌نویسند و درانتها حتی در نوشتن آن ژانر استاد شوند. بسیاری از نویسندگان نیز انتخاب می‌کنند که در چندین ژانر مختلف از جمله شعر تا ادبیات غیرداستانی بنویسند و نوشتن در چندین ژانر را امتحان می‌کنند. درنهایت کاری که ژانر برای خوانندگان انجام می‌دهد، طبقه‌بندی ادبیات است.  

ادبیات داستانی یکی از ژانرهای اصلی ادبی است که می‌توان آن را به ژانرهای مختلفی تقسیم کرد. این زیر ژانرها، سبک و یا موضوعات اثر ادبی را توصیف می‌کنند. توجه به این نکته مهم است که بسیاری از آثار داستانی می‌توانند در زیر ژانرهای مختلف قرار بگیرند. در ادامه ما زیر ژانرهای رایج ادبی که اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرند را به همراه نمونه کتاب‌های آن ژانر به شما معرفی می‌کنیم.

 

۱. بیلدونگسرمان:

 

بیلدونگسرمان که یک کلمه در زبان آلمانی به معنای «رمان تربیتی» است، داستانی است که از دوران کودکی قهرمان شروع می‌شود و تا بزرگسالی شخصیت را روایت می‌کند. اولین بار فیزیولوژیست یوهان کارل سایمون موگنسترن بود که این اصطلاح را در سال ۱۸۱۹ در سخنرانی‌هایش به کار بُرد و بعدها ویلیام دیلتای به آن مشروعیت بخشید و در سال ۱۹۰۴ آن را دوباره تکرار کرد و بدین ترتیب این اصطلاح بسیار رایج شد. در ژانر بیلدونگسرمان رشد اخلاقی و روانی شخصیت هدف اصلی نویسنده است و اغلب به صورت اول شخص نوشته می‌شود.

 

نویسندگان معروف ژانر بیلدونگسرمان

اولین کسی که از ژانر بیلدونگسرمان برای نوشتن کتاب‌هایش استفاده کرد شاگرد ویلهلم مایستر «یوهان ولفگانگ فوت گوته» بود. بسیاری نیز معتقدند ابتدا این «کریستوف مارتین ویلند» بود که در سال ۱۷۶۷ اولین بار چنین ژانری را به کار برد. گرچه بیلدونگسرمان ابتدا در آلمان به وجود آمد اما ابتدا در اروپا و بعداً به سراسر جهان نفوذ گسترده‌ای داشت. ترجمه انگلیسی توماس کارلایل از رمان گوته این ژانر را در انگلستان رواج داد و همچنین الهام‌بخش بسیاری از رمان‌نویسان بریتانیایی شد. پس از آن در قرن بیستم این ژانر به فرانسه و چندین کشور دیگر در سراسر جهان گسترش یافت. از جمله مشهورترین نویسندگان این ژانر می‌توانیم به نویسندگان زیر اشاره کنیم:

• ولتر
• شارلوت برونته
• استفان چابسکی
• لوئیس مِی الکات
• دانا تارت
• جیمز جویس
• خالد حسینی

 

کتاب‌های معروف ژانر بیلدونگسرمان 

 

ناتور دشت اثر جی.‌دی سالینجر

ناتور دشت اثر کلاسیک و ماندگار تاریخ ادبیات اثر جی.دی سالینجر نویسندهٔ آمریکایی است که اولین‌بار تا حدی به‌صورت سریالی بین سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۶ منتشر شد. این کتاب مرثیه‌ای برای از خودبیگانگی نوجوانانی است که نیاز به درک احساسات عمیق انسانی دارند و حس می‌کنند ارتباط‌شان آزاردهنده و گیج‌کننده است ولی درواقع دارند دوران کودکی را پشت سر می‌گذارند. سلینجر در این رمان اضطراب و آشوب‌های دوران نوجوانی را به تصویر کشیده است.

ناتور دشت داستان هولدن کالفیلد است که در کریسمس از مدرسهٔ شبانه‌روزی اخراج می‌شود. او که نمی‌داند چطور موضوع را با خانواده‌اش مطرح کند در خیابان‌های اطراف شهر نیویورک پرسه می‌زند و به دنبال ذره‌ای آرامش می‌گردد. او پس از مدتی متوجه می‌شود که شهر نیویورک بسیار زیبا ولی بسیار نیز وحشتناک است و با تمام زرق و برقش او را به سمت پوچی می‌کشاند.
کتاب ناتور دشت در فهرست ۱۰۰ رمان برتر انگلیسی‌زبان تایم در سال ۲۰۰۵ قرار گرفت و همچنین یکی از بهترین رمان‌های انگلیسی زبان قرن بیستم شد.

کشتن مرغ مقلد اثر هارپر لی

یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین رمان‌های ژانر بیلدونگسرمان که وجدان بسیاری را تکان داد. کشتن مرغ مقلد یا کشتن مرغ مینا زمانی که برای اولین‌بار در سال ۱۹۶۰ منتشر شد هم به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌ها تبدیل شد و هم توانست نظر بسیاری از منتقدان را به خود جلب کند. این کتاب در سال ۱۹۶۱ برندهٔ جایزهٔ پولیتزر شد و بعداً یک فیلم براساس آن ساخته شد که آن فیلم نیز برندهٔ جایزهٔ اسکار شد. 
هارپر لی در کتاب کشتن مرغ مقلد خوانندگان را به ریشه‌های رفتار انسانی می‌برد و معصومیت، مهربانی، ظلم، عشق و نفرت، نابرابری‌های جنسیتی و همچنین ترحم را به تصویر می‌کشد. از زمان انتشار بیش از ۱۸ میلیون نسخه از این کتاب به فروش رفته و به چهل زبان زندهٔ دنیا ترجمه شده است.

این کتاب از زبان شیرین دخترکی شش ساله به نام اسکات فینچ روایت می‌شود که در کنار دو پسر بزرگتر و برادرهایش دوران بلوغ سختی را در تنهایی می‌گذراند. داستان اصلی اما دربارهٔ پدر اسکات است؛ او که وکیل است وکالت پروندهٔ مرد سیاه‌پوستی را می‌پذیرد و اسکات در همین دوران به‌طرز دلخراشی با مفهوم تبعیض و نژادپرستی آشنا می‌شود.

آرزوهای بزرگ اثر چارلز دیکنز

چارلز دیکنز نویسندهٔ پرآوازه‌ٔ انگلیسی در کتابِ کلاسیک آرزوهای بزرگ ماجرای زندگی پیپ را از دوران کودکی تا بزرگسالی و تجربیات اغلب دردناک او را به تصویر کشیده است. شما داستان زندگی پیپ را در این کتاب می‌خواند که او چگونه از خرابه‌های کنت به لندن شلوغ و پرسروصدا نقل‌مکان می‌کند و با شخصیت‌های خارق‌العاده‌ای آشنا می‌شود. 

پیپ در طول این داستان خودِ واقعی‌اش و مجموعه ارزش‌ها و همچنین اولویت‌های خود را کشف می‌کند. این‌که آیا چنین ارزش‌هایی به فرد اجازه می‌دهد در دنیای پیچیدهٔ انگلستان دوران ویکتوریایی پیشرفت کند یا خیر؟ سؤال اصلی رمان آرزوهای بزرگ است. این رمان یکی از جذاب‌ترین و تکان‌دهنده‌ترین رمان‌های دیکنز است.

۲. ماجراجویی:

در رمان‌های ماجراجویانه، شخصیت‌ها اغلب با چالش‌های هیجان‌انگیز و خطرناکی روبه‌رو می‌شوند. شخصیت‌های این ژانر به سفرهای طولانی می‌روند و در سرزمین‌های ناشناخته و جهان‌های جدید به کاوش می‌پردازند یا دست سرنوشت آن‌ها را به چنین سفری می‌کشاند. قهرمان داستان ماجراجویانه ممکن است با یک شخصیت شرور مواجه شود که باید بر این شخصیت نیز غلبه کند و او را شکست دهد. 

 

نویسندگان معروف ژانر ماجراجویی

نویسندگان داستان‌های ماجراجویی اغلب عنصر خطر را در کانون توجه داستان‌هایشان قرار می‌دهند. از این رو بسیاری استدلال می‌کنند که رمان «داستان دو شهر» اثر چارلز دیکنز یک رمان ماجراجویی است چون قهرمان داستان دائماً در خطر زندانی‌شدن یا کشته‌شدن است. 

ژانر ماجراجویی از اولین روزهای داستان‌نویسی یک موضوع رایج بوده است. درواقع طرح استاندارد هلیودوروس آن‌قدر بادوام بود که حتی امروزه نیز تمام فیلم‌های اکشن هالیوودی را براساس همین ژانر می‌سازند. تنوع بود که این ژانر را زنده نگه داشت. اواسط قرن ۱۹ به بعد زمانی که بی‌سوادی تقریباً ریشه‌کن شده بود، ماجراجویی به یک ژانر محبوب داستانی تبدیل شد و در طول سال‌ها شاهد تغییرات زیادی بود. از جمله نویسندگان مشهور این ژانر می‌توانیم به نویسندگان زیر اشاره کنیم:

• اچ.جی ولز
• ژول ورن
• رابرت لوئیس استیونسون
• جیمز رولینز
• دن براون

 

کتاب‌های معروف ژانر ماجراجویی

 

ماجراهای هالکبری فین اثر مارک تواین

کتابی کلاسیک اثر مارک تواین نویسنده و طنزپرداز آمریکایی است که اولین‌بار در سال ۱۸۸۴ در انگلستان و در سال ۱۸۸۵ در ایالات متحده منتشر شد. این کتاب داستان پسری قرن نوزدهمی به نام هاک است که هنگام گذر و فرار از یکی از شهرهای رودخانهٔ می‌سی‌سی‌پی با یک بردهٔ فراری، ماجراهای زندگی خود را بازگو می‌کند. او در این راه با خانواده‌ای روبه‌رو می‌شود که درگیر دشمنی هستند، با دو شخصیت شرور مواجه می‌شود که تظاهر می‌کنند اشراف‌زادگان هستند و همچنین با خالهٔ تام سایر روبه‌رو می‌شود که او را با تام اشتباه می‌گیرد.

این اثر را معمولاً یکی از رمان‌های بزرگ آمریکایی می‌نامند و یکی از اولین آثار ادبیات اصلی آمریکایی است که به زبان انگلیسی بومی نوشته شد. این رمان دنبالهٔ مستقیم «ماجراهای تام سایر» است. 

کنت مونت کریستو اثر الکساندر دوما

کنت مونت کریستو رمانی ماجراجویانه اثر الکساندر دوما نویسندهٔ فرانسوی است که از سال ۱۸۴۴ تا ۱۸۴۶ به صورت سریالی منتشر شد. این کتاب یکی از محبو‌ب‌ترین آثار این نویسنده به همراه کتاب «سه‌ تفنگدار» است. داستان این کتاب در فرانسه، ایتالیا و جزایری در مدیترانه و در طول رویدادهای تاریخی بین سال‌های ۱۸۱۵ تا ۱۸۳۹ یعنی دوران بازسازی بوروبون از طریق سلطنت لویی فیلیپ فرانسوی اتفاق می‌افتد.

داستان این رمان از روزی شروع می‌شود که ناپلئون اولین جزیرهٔ تبعید خود یعنی البا را ترک کرد و دوره صد روزهٔ بازگشت او به قدرت آغاز شد. فضای تاریخی یک عنصر اساسی این کتاب است و داستان آن ماجرایی است که بر محوریت امید، عدالت، انتقام، رحمت و بخشش روایت شده است. دانتس در 1815، در روز ازدواجش، به اتهام دروغین طرفداری از ناپلئون در بندر مارسی زندانی می‌شود و بر اثر سعایت رقیب عشقی‌اش، فرنان، و رقیب تجاری‌اش، دانگلار، مدت چهارده سال محبوس می‌ماند.

دن کیشوت اثر سروانتس

دُن کیشوت رمان حماسی در دو جلد نوشتۀ سروانتس نویسندۀ بزرگ اسپانیایی است. جلد اول این کتاب در سال 1605 و جلد دومش ده سال بعد در 1615 منتشر شد و به فاصلۀ کمی هم به زبان‌های دیگر ترجمه گردید. عنوان کامل دن کیشوت «نجیب‌زادۀ مبتکر دن کیشوت د لا مانچا» است. دن کیشوت یکی از آثار مهم ادبیات غرب و  بزرگ‌ترین اثر داستانی ادبیات اسپانیا است. این کتاب را اولین رمان مدرن جهان می‌دانند و در زمرۀ کتاب‌هایی قرار دارد که به بیشترین زبان‌های زندۀ دنیا ترجمه شده‌اند.

دن کیشوت داستانِ آلونسو کیشانو است؛ مردی پنجاه ساله و نجیب‌زاده‌ای نه‌چندان ثروتمند است که تمام وقتش را به خواندن کتاب‌های ممنوعه دربارۀ شوالیه‌ها می‌گذراند. او برای خرید کتاب‌های بیشتر حتی زمین‌هایش را هم می‌فروشد و روز و شب به مطالعه می‌پردازد و از خواب و خوراک میفتد. بر اثر کم‌خوابی مغزش خشک می‌شود و گرفتار اوهام و خیالات می‌گردد. او تک‌تک کلماتی که در داستان‌ها می‌خواند را باور می‌کند و سپس خودش را یک شوالیه می‌پندارد و اینچنین می‌شود که نام دن کیشوت را بر روی خودش می‌گذارد.

۳. علمی تخیلی:

این شکل از داستان‌های تخیلی که به آن‌ها علمی تخیلی نیز می‌گویند براساس اصول علمی نوشته می‌شود و نویسندگان این ژانر در مورد تغییرات احتمالی در دنیای واقعی گمانه‌زنی می‌کنند. بسیاری از آثار علمی تخیلی بر سفرهای فضایی، جهان‌های موازی و سفر در زمان تمرکز دارند. آن‌ها اغلب در آینده یا در سیارات دور یا در جهان‌های دور اتفاق می‌‌افتند. عموماً داستان‌های علمی تخیلی براساس درک ما از علم نوشته می‌شود و اتفاق افتادن وقایع آن با پیشرفت علم متحمل است. بسیاری از نویسندگان این ژانر را با ژانر فانتزی ترکیب می‌کنند.

 

نویسندگان معروف ژانر ماجراجویی

یک ناشر آمریکایی به نام «هوگو گرنزبک» که از حامیان اصلی این ژانر بود، اولین بار اصطلاح علمی تخیلی را در دهه ۱۹۲۰ رواج داد و جوایز هوگو که از سال ۱۹۵۳ هر ساله توسط انجمن علمی‌تخیلی جهان اهدا می‌شود، به نام این ناشر نامگذاری شده‌اند. از مشهورترین نویسندگان این ژانر می‌توانیم به این نویسندگان اشاره کنیم:

• آیزاک آسیموف
• ری بردبری
• فرانک هربرت 
• آرتور سی.کلارک
• ویلیام گیبسون

(نقد و بررسی کامل کتاب تلماسه اثر فرانک هربرت را در این مقاله بخوانید.)

 

کتاب‌های معروف ژانر ماجراجویی

 

فارنهایت ۴۵۱ اثر ری بردربری

فارنهایت 451 رمان اجتماعی، سیاسی ری بردبری نویسندۀ آمریکایی است که در سال 1953 منتشر شد. فارنهایت 451 یکی از بهترین آثار این نویسنده است. ری بردبری در این رمان جامعه‌ای دیستوپیایی ( ضد آرمانشهری) را به تصویر می‌کشد که در آن داشتن و خواندن کتاب غیرقانونی است و آتش‌نشان‌هایی که اکنون به آن‌ها آتش‌افشان می‌گویند، هر کتابی پیدا کنند به آتش می‌کشند. داستان کتاب از زمانی شروع می‌شود که یکی از این آتش‌افشان‌ها از وظیفه‌اش سرباز می‌زند و خطرناک‌ترین سؤال به ذهنش خطور می‌کند، یعنی این سوال ‌که چرا باید کتاب‌ها را به آتش کشید.

بنیاد اثر آیزاک آسیموف

بنیاد یک مجموعه رمان علمی‌تخیلی اثر نویسندهٔ آمریکایی روسی‌تبار و استاد بیوشیمی دانشگاه بوستون آیزاک آسیموف است. این اولین جلد از سه‌گانهٔ بنیاد است که بعداً به مجموعهٔ بنیاد تبدیل شد. بنیاد یک چرخه از پنج داستان کوتاه اما مرتبط با هم است که برای اولین‌بار به صورت یک کتاب در سال ۱۹۵۱ منتشر شد. این کتاب داستان اولیهٔ بنیاد است، مؤسسه‌ای که هاری سلدون مورخ روانشناسی برای حفظ بهترین تمدن کهکشانی پس از فروپاشی امپراتوری کهکشانی آن را تأسیس می‌کند.

ملاقات با مدوسا اثر آرتور سی.کلارک

ملاقات با مدوسا رمانی علمی‌تخیلی اثر نویسندهٔ بریتانیایی آرتور سی.‌کلارک است. این کتاب اولین‌بار در سال ۱۹۷۱ منتشر شد و برندهٔ جایزهٔ نبیولا شد و همچنین این داستان در چندین مجموعه از نوشته‌های کلارک گنجانده شد. بخشی از وقایع این رمان در زمین و بخشی در جو مشتری می‌گذرد و داستان هاوارد فالکون است، کاپیتان یک کشتی هوایی جدید و آزمایشی و بسیار غول‌پیکر که با گاز هلیوم کار می‌کند. هنگامی که یک حادثه باعث سقوط کشتی می‌شود فالکون به‌شدت آسیب می‌بیند و بیش از یک سال طول می‌کشد تا به‌طور کامل بهبود بیابد. سپس فالکون تصمیم می‌گیرد برای کاوش جو مشتری یک سفینه با بالون گرم هیدروژنی بسازد که در اتمسفر بالای مشتری فرود بیاید.

۴. گوتیک/ترسناک:

 شامل داستان‌هایی می‌شود که ارواح، موجودات ماورائی و اتفاقات عرفانی در آن‌ها رخ می‌دهد؛ اتفاقاتی که نمی‌توانیم از طریق منطق توضیحی برای آن‌ها بیابیم. این رمان‌ها به دنبال ایجاد حس ترس در خوانندگان خود هستند. رمان‌های گوتیک در قرن‌های ۱۹ و ۲۰ بسیار محبوب بودند و نویسندگانی مانند استیون کینگ در این ژانر می‌نویسند.

 

نویسندگان معروف ژانر گوتیک/ترسناک

ژانر ترسناک ریشه باستانی و همچنین ریشه در داستان‌های فولکور و سنت‌های مذهبی دارد که بر مرگ، زندگی پس از مرگ، شر، شیطان و غیره تمرکز داشتند. برای همین است که در داستان‌های ترسناک موجوداتی ماورائی اغلب ظاهر می‌شوند. داستان ترساناک اروپایی از طریق آثار یونانیان باستان و رومیان گسترش یافت. مری شلی رمان مشهورش «فرانکشتاین» را که در سال ۱۸۱۸ منتشر شد تحت تأثیر داستان هیپولیتوس نوشت. از جمله نویسنده‌های مشهور داستان‌های ترسناک می‌توانیم به نویسندگان زیر اشاره کنیم:

• ادگار آلن پو
• استفان کینگ
• رمزی کمپبل
• برام استوکر
• اچ.پی لاوکرافت

 

کتاب‌های معروف ژانر گوتیک/ترسناک

 

عمارت اشباح اثر شرلی جکسون

عمارت اشباح رمان ترسناک و گوتیگ اثر شرلی جکسون نویسندهٔ آمریکایی است که در سال ۱۹۵۹ منتشر شد. این کتاب فینالیست دریافت جایزهٔ کتاب ملی شد و دو فیلم بلند از آن ساخته شد و نتفلیکس نیز سریالی بر اساس این کتاب ساخت. وقایع این کتاب در عمارت اشباح رخ می‌دهد که مکان آن هیچ‌وقت مشخص نمی‌شود اما تپه‌ها آن را احاطه کرده‌اند. داستان درباره جان مونتاگ محقق ماوراءالطبیعی است که تصمیم می‌گیرد با گروهی از دوستانش برای کشف شواهد علمی وجود وقایع ماورأءالطبیعی به این عمارت نقل‌مکان کند. 

جین ایر اثر شارلونت برونته

جین ایر تلفیقی از دو ژانر ترسناک و بیلدونگسرمان است، رمانی اثر نویسندهٔ انگلیسی شارلوت برونته که در سال ۱۸۷۴ آن را با نام مستعار «کرر بل» منتشر کرد. نویسنده در این رمان داستان جیر ایر را تعریف کرده است؛ یک دختر یتیم که در مدرسه‌ای شبانه‌روزی بزرگ می‌شود و داستان عشق او در بزرگسالی به آقای روچستر را نیز بازگو کرده است. این رمان حاوی عناصر نقد اجتماعی است که نویسنده در آن به موضوعاتی مانند تبعیض طبقاتی، جنسیت، مذهب و فمنیسم پرداخته است. بسیاری این رمان را بسیار جلوتر از زمان خودش می‌دانند. همچنین این رمان یکی از مشهورترین رمان‌های عاشقانه است و در سال ۲۰۰۳ طبق نظرسنجی بی‌بی سی دهمین کتاب محبوب بریتانیا شد. 

تنها بازمانده اثر رایلی سیجر

تنها بازمانده رمانی معمایی و ترسناک و اثری دیگر از نویسندهٔ آمریکایی کتاب «خانهٔ آن سوی دریاچه» تاد ریتر است که با نام مستعار «رایلی سیجر» کتاب‌هایش را منتشر می‌کند. این کتاب داستان پرستاری جوان است که برای مراقبت از زنی استخدام می‌شود. زنی که چند دهه قبل متهم به قتل وحشتناکی شده است. او در هفده سالگی خواهرش را با طناب به دار کشیده ولی پلیس هیچ‌گاه نتوانست این قضیه را ثبت کند و او همیشه این قتل‌ها را انکار می‌کرده و هیچ وقت پای خود را از عمارت بزرگی که لب صخره‌ها قرار دارد بیرون نگذاشته است.

۵. طنز:

نویسندگان داستان‌های طنز اغلب یک موضوع یا شخصی را به سخره می‌گیرند تا خواننده را وادارند در مورد موضوعی تجدیدنظر کند یا به فکر فرو برود. آن‌ها ممکن است از کنایه، کاریکاتور، تقلید و سایر ابزارهای ادبی بهره ببرند تا منظور خود را به زبان طنز به خواننده منتقل کنند. 

 

نویسندگان معروف ژانر طنز

نویسندگان ژانر طنز، به‌خصوص طنز سیاسی اغلب از کمدی برای به تصویر کشیدن و نقد افراد یا نهادهای اجتماعی استفاده می‌کردند. اولین نمونه‌های آثار طنز در یونان باستان پیدا شده است. یکی از اولین نوشته های طنز در سال ۴۴۱ قبل از میلاد اثر نمایشنامه‌نویس یونان باستان آریستوفان است. او در نمایشنامه‌اش با ایجاد یک موقعیت خنده‌دار و فرضی درباره زنانی که از رابطهٔ جنسی با شوهران‌شان دست می‌کشند مگر آن‌ها دیگر به جنگ نروند، از تمایل ملت خود به جنگ انتقاد کرد. معروف‌ترین نویسندگان این ژانر عبارتند از:

• عبید زاکانی
• ایرج پزشکزاد
• یوناس یوناسون
• داگلاس آدامز

 

کتاب‌های معروف ژانر طنز

 

سفرهای گالیور اثر جاناتان سوییفت

سفرهای گالیور با عنوان کامل «سفرهایی به برخی ممالک دور افتادهٔ جهان در چهار بخش نوشتهٔ لموئل گالیور نخست در نقش پزشک کشتی و سپس به‌عنوان ناخدا» داستانی تخیلی و طنز اثر جاناتان سوییفت طنزنویس و شاعر بریتانیایی است. این کتاب یکی از کنتاب‌های ماندگار و کلاسیک ادبیات انگلیسی به شمار می‌آید. داستان این کتاب به چهار بخش متخلف تقسیم شده و به صورت سفرنامهٔ دریانوردی نوشته شده است. ناخدا لموئل گالیور خودش وقایع سفرهای مختلفش را بیان می‌کند. کتاب با شرح مختصری از زندگی و شخصیت و معرفی گالیور آعاز می‌شود با شرح سفرهای او ادامه می‌یابد.

تبصرهٔ ۲۲ اثر جوزف هلر

تبصره ۲۲ یک رمان جنگیِ طنز اثر جوزف هلر نویسندهٔ آمریکایی است. تبصره ۲۲ اولین رمان این نویسنده است که نوشتن آن را از سال ۱۹۵۳ شروع کرد و رمان در سال ۱۹۶۱ منتشر شد. این کتاب را یکی از مهم‌ترین رمان‌های قرن بیستم می‌دانند که از منظر دانای کل سوم شخص روایت می‌شود ولی وقایع کتاب از دیدگاه شخصیت‌های مختلف نیز توصیف می‌شوند. وقایع رمان در طول جنگ جهانی دوم و بین سال‌های ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۴ می‌گذرد و داستان یک کاپیتان بمب افکن بی-۲۵ نیروی هوایی ارتش ایالات متحده را روایت می‌کند که ضدقهرمان داستان نیز هست. نویسنده در این رمان پوچ بودن جنگ و زندگی نظامی را از طریق تجربیات این کاپیتان و هم‌رزمانش بررسی کرده است.

زرد چهره اثر ربکا آر اف کوانگ

زرد چهره رمانی از آر.اف کوانگ نویسندهٔ آمریکایی است که در سال 2023 منتشر شد و بلافاصله تبدیل به پرفروش‌ترین کتاب نیویورک تایمز شد. این کتاب را طنزی دربارهٔ تنوع نژادی در صنعت نشر و همچنین یک فراداستان در مورد رسانه‌های اجتماعی به ویژه توئیتر می‌دانند. نویسنده در این کتاب موضوعاتی مانند تنوع، نژادپرستی و تملک فرهنگی و همچنین بیگانگی وحشتناکِ رسانه‌های اجتماعی را مطرح کرده است. ایدهٔ نوشتن کتاب زرد چهره اولین بار در سال 2021 درمیان مکالمات مربوط به صنعت انتشار به ذهن نویسنده‌ رسید. او اولین پیش‌نویس این کتاب را در طول چند ماه نوشت و از تجربیات خود به‌عنوان یک نویسندهٔ آسیایی-آمریکایی برای نوشتن آن استفاده کرد.

۶. عاشقانه:

هر نوشته‌ای که اساساً بر داستان عشق بین دو (یا حتی چند نفر) متمرکز باشد، داستانی عاشقانه است. این داستان‌ها اغلب پایان‌های شاد یا از نظر احساسی رضایت‌بخشی دارند، گرچه گاهی نیز ممکن است بسیار غم‌انگیز به پایان برسند و دو عاشق هیچ‌گاه بهم نرسند. رمان‌ عاشقانه زیر ژانرهای مختلفی مانند فانتزی، تاریخی، ماوراءالطبیعه و حتی علمی تخیلی را دربرمی‌گیرد. به‌طور سنتی زنان خوانندگان اصلی رمان‌های عاشقانه بوده‌اند اما طبق گفته‌های نویسندگان رمان‌های عاشقانه در آمریکا، ۱۶ درصد مردان نیز به مطالعه رمان‌های عاشقانه علاقه دارند.

 

نویسندگان معروف ژانر عاشقانه

اولین داستان‌های عاشقانه را به یونان باستان مرتبط می‌دانند. تقریباً بیست عنوان نثر عاشقانه در یونان باستان کشف شده است اما بیشتر آن‌ها پراکنده و ناقص بوده‌اند و تنها پنج رمان عاشقانه از زمان یونان باستان تا به امروز باقی مانده است. «پاملا» اثر ساموئل ریچاردسون که در سال ۱۷۴۹ منتشر شد؛ اولین رمان محبوبی بود که براساس خواستگاری از دیدگاه قهرمان داستان روایت شد. برخلاف بسیاری از رمان‌های آن زمان، پاملا پایان خوشی داشت. این کتاب یکی از اولین رمان‌های عاشقانهٔ پرفروش بود که طی ۱۱ ماه به چاپ پنجم رسید. نویسندگانی همچون ماریا جورث، ساموئل ریچادرسون، جین آستین و شارلوت برونته در توسعهٔ ژانر عاشقانه نقش داشتند. از مشهورترین نویسندگان این ژانر می‌توانیم به نویسندگان زیر اشاره کنیم:

• جین آستین
• جوجو مویز
• مالی هارپر
• نیکولاس اسپارکس
• کالین هوور

 

کتاب‌های معروف ژانر عاشقانه

 

غرور و تعصب اثر جین آستین

غرور و تعصب نوشتۀ جین آستین نویسندۀ انگلیسی قرن هجدهم و نوزدهم است که آثارش تأثیر گسترده‌ای بر ادبیات غرب داشت. رمان غرور و تعصب در سال 1813 منتشر شد. رمان‌های جین آستین اغلب به‌عنوان داستان‌های عاشقانه ادبیات زنانه طبقه‌بندی می‌شوند. اما باید دانست که موضوعاتی که جین آستین بیان می‌کند، بازنمود موضوعات اجتماعی پنهانی است که در آن زمان تازه فرصت ابراز یافته بودند. داستان رمان غرور و تعصب از نظر زمانی در برهه جنگ‌های ناپلئون در قرن نوزدهم میلادی رخ می‌دهد اما اشارات کمی به آن دارد. غرور و تعصب داستان آقای دارسی بداخلاق و گوشت‌تلخ و الیزابت بنت سخاوتمند و پرشوروشوق را دنبال می‌کند. این رمان اساساً داستان این است که چگونه الیزابت و عشق واقعی‌اش دارسی برای یافتن شادی بر همۀ موانع - بعلاوۀ شکست احساسی‌ و شخصی‌شان - غلبه می‌کنند.

ما تمامش می‌کنیم اثر کالین هوور

ما تمامش می‌کنیم رمانی عاشقانه با مضمون اجتماعی است که کالین هوور نویسندۀ آمریکایی آن را در سال 2016 منتشر کرد. کالین هوور این رمان را بر اساس رابطۀ پدر و مادرش نوشت و گفت که سخت‌ترین کتابی بوده که تابه‌حال نوشته است. او این رمان را برای حمایت از قربانیان خشونت خانگی نوشت. داستان این رمان درباره دختری به نام لیلی بلوم است که پس از مراسم خاکسپاری پسرش با جراحی به نام رایل آشنا می‌شود. او که قبلاً شاهد آزارواذیت‌ها و رفتارهای پدرش نسبت به مادرش بوده، زمانی که دچار همین وضعیت می‌شود نمی‌داند که چه کاری انجام بدهد و تصمیم درست چیست. لیلی در نهایت مجبور می‌شود تصمیم سختی بگیرد و بین عشق و صلاحش مردد می‌ماند.

اشتباه در ستارگان بخت ما اثر جان گرین

اشتباه در ستارگان بخت ما رمانی اثر جان گرین نویسندهٔ آمریکایی است. این رمان ششمین رمان این نویسنده است که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد. او این رمان را با الهام از نمایشنامهٔ «ژولیوس سزار» شکسپیر نوشته است. این کتاب داستان دختری ۱۶ ساله به نام هیزل گریس لنکستر است که به سرطان تیروئید مبتلا شده و این بیماری ریه‌هایش را نیز درگیر کرده است. کتاب از دید هیزل روایت می‌شود تا این‌‌که والدینش او را مجبور می‌کنند که در یک گروه حمایتی بیماران سرطانی شرکت کند. او آن‌جا با آگوستوس ۱۷ ساله آشنا می‌شود؛ بازیکن سابق بسکتبال که با قطع عضو نجات یافته است و آن دو کم‌کم عاشق هم می‌شوند. کتاب اشتباه در ستارگان بخت ما یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های عاشقانهٔ تمام دوران شد.

یک اقتباس سینمایی به همین نام نیز براساس این کتاب در سال  ۲۰۱۴ با بازی شیلین وودلی و انسل الگورت ساخته شد. این فیلم نظر مثبت بسیاری از منتقدان را به خود جلب کرد.

 

۷. داستان تاریخی:

در مورد این‌که چه چیزی یک رمان تاریخی تعریف می‌شود اختلاف نظر زیادی وجود دارد. از یک طرف انجمن رمان‌‌های تاریخی این ژانر را به کتابی نسبت می‌دهد که «حداقل پنجاه سال پس از وقایع توصیف‌شده در کتاب نوشته شده باشد.» درحالی‌که منتقد سارا جانسون معتقد است کتابی داستانی تاریخی محسوب می‌شود که قبل از قرن گذشته نوشته شده و نویسنده‌اش کتاب را به جای تجربیات شخصی براساس تحقیقات موثق نوشته باشد. اما بسیاری از محققان حتی آثار جین آستین را به گونه‌ای رمان تاریخی درنظر می‌گیرند.

در هر صورت براساس تعریف کلی، هر داستانی که در گذشته، در زمان یا مکانی واقعی رخ بدهد و یا این‌که وقایع آن واقعاً در گذشته رخ داده باشند؛ داستان تاریخی محسوب می‌شود. نویسنده‌های داستان‌های تاریخی اغلب رویدادهای واقعی را با تخیل ترکیب می‌کنند تا شکاف‌های تاریخی را پُر کنند. شخصیت‌های داستان‌های تاریخی می‌توانند افراد واقعی یا تخیلی باشند که در واقع در زمان‌های گذشته زندگی می‌کرده‌اند.

 

نویسندگان معروف داستان تاریخی

داستان‌نویسی منثور تاریخی در ادبیات جهان پیشینه‌ای بسیار قدیمی دارد. اولین رمان‌های کلاسیک تاریخی چینی بوده‌اند. به‌علاوه رمان‌های تاریخی زیادی از دوره‌های مینگ و چینگ باقی مانده که در محافل ادبی آن زمان بسیار رایج بوده‌اند. رمان‌نویسان کلاسیک یونان نیز به نوشتن رمان درباره مردم و مکان‌‌های گذشته بسیار علاقه داشتند. ایلیاد را یک داستان تاریخی توصیفی می‌دانند چون به رویدادهای تاریخی پرداخته؛ گرچه در ژانر شعر حماسی نیز قرار می‌گیرد. از جمله نویسندگان مشهور این ژانر می‌توانیم به نویسندگان زیر اشاره کنیم:

• هیلاری منتل
• گراهام گرین
• ایزابل آلنده
• تونی موریسون
• مارگارت میچل

 

کتاب‌های معروف داستان تاریخی

 

کتاب دزد اثر مارکوس زوساک

کتاب دزد رمانی تخیلی تاریخی اثر مارکوس زوساک نویسندهٔ استرالیایی است که وقایع آن در طول جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتد. این کتاب در سال ۲۰۰۵ منتشر و یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های بین‌المللی شد؛ به ۶۳ زبان مختلف ترجمه شد و ۱۷ میلیون نسخه از آن نیز درسراسر دنیا به فروش رفت. فیلمی نیز با اقتباس از این رمان در سال ۲۰۱۳ اکران شد. کتاب دزد ماجرای دختری نوجوان به نام لیزل است که در طول جنگ جهانی دوم در‌ آلمان نازی با پدرخوانده و مادرخوانده‌اش زندگی می‌کند. در آن دوران کتاب سوزی نازی‌ها شروع شده بود و لیزل اولین کتاب خود را پس از مرگ برادرش می‌دزدد. داستان این کتاب را فرشتهٔ مرگ روایت می‌کند. در این کتاب زندگی و دیدگاه‌های بسیاری از قربانیان جنگ روایت شده است و مضامین اصلی آن مرگ، ادبیات و عشق است.

بربادرفته اثر مارگارت میچل

بربادرفته اثر مارگارت میچل نویسندهٔ آمریکایی، هم یک رمان عاشقانه است و هم تامل و نگاهی ژرف به عمق تغییراتی که در سال‌های 1860 در جنوب آمریکا رخ داد. این رمان اولین‌بار در سال ۱۹۳۶ منتشر شد و بازه زمانی رخدادهای داستان این رمان در سال 1861 اندکی پیش از جنگ داخلی شروع می‌شود و ده سال بعد در سال 1871 پس از این‌که دموکرات‌ها مجدداً قدرتشان را به دست آورده‌اند، پایان می‌یابد. آمریکای جنوبی در این ده سال تغییرات عمده‌ای به چشم می‌بیند. میچل در رمانش مبارزات روزمره مردم ایالات جنوب در دوران جنگ داخلی را به تصویر می‌کشد. این رمان داستان دختری زیبا و مغرور به نام اسکارلت است. اسکارلت برای غلبه بر ناملایمات از شیوه‌های خاصی استفاده می‌کند. او با استفاده از قدرت اراده به بی‌رحمی قدرت‌طلبانه دست پیدا می‌کند و به‌عنوان قهرمان فمینیست ظاهر می‌شود.

نقد و بررسی کامل کتاب بربادرفته را اینجا بخوانید.

دختر بخت اثر ایزابل آلنده

ایزابل آلنده که در سال ۲۰۱۴ مدال آزادی ریاست جمهوری را دریافت کرد، یکی از مشهورترین نویسندگان اسپانیایی زبان در جهان است. آلنده قبل از شروع کار خود به عنوان رمان‌نویس، زمانی که او و سایر اعضای خانواده‌اش مورد هدف رژیم دیکتاتور آگوستو پینوشه قرار گرفتند، مجبور شد که از زادگاه‌اش شیلی فرار کند و اولین رمان خود را در تبعید و در ونزوئلا منتشر کرد. او در بسیاری از آثارش به تاریخ کشورهای آمریکای لاتین پرداخته است. این کتاب داستان الیزا سامرز است، دختری که در نوجوانی یتیم شده و در مستعمره بریتانیا «والپاریسو» کنار خواهران و برادرانش بزرگ شده است. او در نهایت عاشق منشی خواهر و برادرهایش می‌شود و به دنبال تب طلایی که کالیفرنیا را در برمی‌گیرد به دنبال او به کالیفرنیا می‌رود. 

۸. افسانه:

افسانه یک ژانر ادبی است که به عنوان یک داستان تخیلی کوتاه، در قالب نثر یا منظوم نوشته می‌شود و اغلب اخلاق خاصی را آموزش می‌دهد. اغلب این داستان‌ها شامل حیوانات، موجودات افسانه‌ای، گیاهان یا اشیای بی‌جان می‌شود که اغلب نویسنده با آرایه جان‌بخشی به اشیا به کمک آن‌ها پند اخلاقی‌ای را به خواننده منتقل می‌کند. همچنین بسیاری از نویسندگان این ژانر در انتهای کتاب به عنوان یک اصل یا نقل قول پند اخلاقی‌شان را گوشزد می‌کنند. 

 

نویسندگان معروف ژانر افسانه

ازوپ یا ایزوپ از نویسندگان یونان باستان بود که قصه و افسانه می‌نوشت و او را مشهورترین نویسندهٔ این ژانر می‌دانند. او در داستان‌هایش اغلب از حیوانات برای بیان پندهای اخلاقی و داستان‌ها استفاده می‌کرد. گمان می‌رود که داستان‌های او به ۵۵۰ سال قبل و یونان باستان بازمی‌گردد. از افسانه‌های آشنای ازوپ می‌توانیم به «کلاغ و کوزه»، «لاک‌پشت و خرگوش»‌ و «شیر و موش» اشاره کنیم. سپس در قرن دوم پس از میلاد، بابریوس افسانه‌هایش را به زبان یونانی و به شیوهٔ ازوپ نوشت که بسیار در قرون وسطی تأثیرگذار شد. از نویسندگان مشهور این ژانر می‌توانیم به نویسنده‌های زیر اشاره کنیم:

• برادران گریم
• هانس کریستن اندرسون
• ژان دولا فونتن
• جورج اورول
• لئوناردو داوینچی

 

کتاب‌های معروف ژانر افسانه

 

کلیله و دمنه اثر ابوالمعالی نصرالله منشی

کلیله و دمنه در اصل اثر ویشنا سرما و به زبان هندی نوشته شده است و در دوران ساسانی به زبان پارسی میانه ترجمه شد. کلیله و دمنه افسانه‌ای پندآمیز است که حکایت‌های مختلف آن بیشتر از زبان حیوانات نقل شده است. نام کتاب از دو شغال به نام‌های «کلیله» و «دمنه» گرفته شده است که قصه‌های کتاب نیز از زبان این دو نفر روایت شده است. بخش بزرگی از این کتاب به داستان این دو شغال اختصاص دارد. اصل داستان‌های این کتاب در هند و حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰ سال پیش از میلاد رخ می‌دهند. در قرن ششم هجری یکی از دبیرهای دربار غزنوی به نام ابوالمعالی نصرالله منشی کلیله و دمنه را به فارسی برگرداند. البته ترجمهٔ او آزاد است و هرکجا که لازم داسنته ابیات و امثال بسیاری از خود و دیگران را نیز به داستان افزوده است.

 

قلعه حیوانات اثر جورج اورول

قلعه حیوانات اثر جورج اورول رمان‌نویس، مقاله‌نویس و منتقد مشهور بریتانیایی، رمانی پادآرمان‌شهری ، کمدی، سیاسی و تمثیلی است که در طول جنگ جهانی دوم به رشتۀ تحریر درآمده و در 17 اوت سال 1945 در انگلستان منتشر شده است. این رمان یکی از بهترین آثار جورج اورول است و به‌زعم خود او یک «افسانه» سیاسی بر اساس وقایع روسیه است. این کتاب آینده‌ای را ترسیم می‌کند که در آن حیوانات بسیار باهوش‌تر از امروز هستند. به علت همین هوش بالا، خوک‌ها شورشی را علیه انسان‌ها آغاز می‌کنند. خوک‌ها بر خلاف باقی حیوانات می‌توانند بسیار روان به انگلیسی (زبان اصلی کتاب) صحبت کنند و همین به آن‌ها قدرت رهبری می‌دهد. آن‌ها جای انسان‌ها را می‌گیرند و شروع به رهبری دیگران می‌کنند. یادآوری این نکته مهم است که این اثر با وجود این‌که در زمان استالین و در نقد او نوشته شده اما از خصوصیت بی‌زمانی و بی‌مکانی هم بهره‌مند است و نمی‌توان داستان آن را به دورۀ خاصی نسبت داد.

ارباب زمان اثر میچ آلبوم

ارباب زمان رمانی از میچ آلبوم نویسنده، نمایشنامه‌نویس وفیلم‌نامه‌نویسی است که به‌خاطر نوشتن کتاب «سه‌شنبه‌ها با موری» به شهرت رسید. در این افسانه، اولین انسان روی زمین و مخترع ساعت بعد از قرن‌ها مجازات و تبعید به‌خاطر تلاش برای اندازه‌گیری زمان، بزرگترین هدیهٔ خداوند، بالاخره آزاد می‌شود. او برای قرن‌ها در غاری گرفتار بوده است و مجبور شده است به صدای همهٔ کسانی که پس از او به دنبال روزها و سال های بیشتری می‌گشتند گوش بسپارد. حالا یک ماموریت به او اعطا شده است تا بتواند هم خودش را نجات بدهد و هم معنای واقعی زمان را به دو انسان زمینی بیاموزد.

۹. حماسی:

در اصل از این اصطلاح برای توصیف یک شعر طولانی استفاده می‌کردند که داستان سفر و ماجراجویی قهرمان را بیان می‌کرد. در طول سال‌ها این اصطلاح تکامل یافت و شامل رمان‌ها و نمایشنامه‌هایی می‌شود که تاریخچهٔ یک فرد یا یک خانواده در یک دورهٔ زمانی طولانی را نشان بدهد. ویژگی‌های تعیین‌کنندهٔ این ژانر بیشتر از ریشه‌های آن در شعر کهن (اشعار حماسی ایلیاد و ادیسه هومر) ناشی می‌شود.

 

نویسندگان معروف ژانر حماسی

استفاده از حماسه به عنوان یک ژانر، به‌طور خاص به هزاران سال قبل برمی‌گردد و حماسهٔ «گیلگمش» را اولین حماسهٔ تاریخ می‌دانند. مهم‌تر از همه ظهور رمان‌های کلاسیکی همانند «جنگ و صلح» تولستوی بود که به عنوان رمان حماسی شناخته شد و باعث شد منتقدان درباره آنچه می‌توان حماسه نامید تجدید نظر کنند. با همین بحث‌ها و داستان‌ها حماسه به یک ژانر فراگیر تبدیل شد. از جمله نویسندگان مشهور این ژانر می‌توانیم به نویسندگان زیر اشاره کنیم:

• ویرژیل
• جان میلتون
• جوزف کنراد
• جورج آر.آر مارتین

 

کتاب‌های معروف ژانر حماسی

 

ادیسه اثر هومر

ادیسه یکی از دو شعر حماسی مهم یونان باستان منسوب به هومر است. ادیسه یکی از قدیمی‌ترین آثار ادبی است که هنوز هم مخاطبان بسیاری در سراسر دنیا دارد. مانند ایلیاد، این شعر حماسی به ۲۴ بخش تقسیم شده است. این کتاب داستان قهرمان یونانی به نام ادیسه پادشاه ایتاکا است و داستان سفر او به خانه پس از جنگ تروا را دنبال می‌کند. پس از جنگ، که ده سال به طول می‌انجامد، سفر او از تروا به ایتاکا، از طریق آفریقا و جنوب اروپا ده سال دیگر به طول می‌انجامد که در این مدت او با خطرات زیادی مواجه می‌شود و همهٔ خدمه‌اش نیز کشته می‌شوند. 

جنگ و صلح اثر لئو تولستوی

‌ جنگ و صلح اثر نویسندهٔ مشهور روسی لئو تولستوی است. وقایع این اثر در طول جنگ‌های ناپلئون می‌گذرد و روایتی تاریخی-تخیلی دارد و هم در فصل‌هایی از آن تولستوی درباره تاریخ و فلسفه بحث کرده است. نسخه‌ٔ اولیهٔ این رمان به صورت سریالی در سال ۱۸۶۵ منتشر شد و پس از آن نویسنده کل کتاب را بازنویسی کرد و نسخهٔ اصلی آن در سال ۱۸۶۹ منتشر شد. این کتاب را به همراه «آنا کارنینا» یکی از بهترین دستاوردهای ادبی لئو تولستوی می‌دانند و همچنین یکی از کتاب‌های کلاسیک تحسین‌شدهٔ ادبیات در جهان است. 

بازی تاج و تخت اثر جورج آر.آر مارتین

بازی تاج و تخت اولین جلد از مجموعه داستان‌های فانتزی-حماسی اثر جورج آر.آر مارتین نویسندهٔ آمریکایی است. این رمان اولین بار در سال ۱۹۹۶ منتشر شد و در سال ۱۹۹۷ برندهٔ جایزهٔ لوکوس و برندهٔ جایزهٔ جهانی رمان‌های فانتزی و همچنین نبیولا شد. مارتین در این رمان به بازگویی وقایع از دیدگاه‌های مختلف و خطوط داستان‌های خاندان‌های وستروس و تارگرین‌ها پرداخته است. سریالی بسیار معروف نیز در سال ۲۰۱۱ براساس این کتاب ساخته شد. 

۱۰. رمزوراز:

در داستان‌های این ژانر، شخصیت‌های کتاب اغلب باید یک معما را حل کنند که معمولاً جنایی است؛ یعنی شخصی معمولاً در چنین داستان‌هایی به قتل می‌رسد. گاهی شخصیت اصلی داستان‌های ژانر رمزوراز یک کارآگاه مانند شرلوک هولمز است که درنهایت با استنتاج منطقی و سرنخ‌های مختلف، معمای کتاب را حل می‌کند. به‌طور کلی این معما تا پایان داستان حل نمی‌شود و در انتها قطعات ماجرا کنار هم چیده می‌شوند. خواننده می‌تواند حین خواندن چنین داستان‌هایی با پیداکردن سرنخ‌ها، معمای داستان را برای خودش حل کند.

 

بهترین نویسندگان ژانر رمز‌وراز

ژانر رمزوراز که بسیاری آن را ژانر معمایی و رازآلود نیز می‌خوانند، از اوایل قرن نوزدهم توسعه یافت. شاید یکی از دلایلی که پیش از قرن نوزدهم این داستان‌ها فراگیر نشدند نبودن نیروهای واقعی پلیس بود. قبل از انقلاب صنعتی، بسیاری از شهرها در بهترین حالت پاسبان یا نگهبان شب داشتند. طبیعتاً پاسبان‌ها از همه وقایع شهر مطلع بودند و جنایت‌ها به سرعت حل می‌شدند یا کلاً رهایشان می‌کردند. زمانی که شهرها شلوغ‌تر شد، نیروهای پلیس نهادینه شدند و نیاز به یک کارآگاه احساس شد و بنابراین رمان‌های معمایی به‌وجود آمدند. از بهترین نویسندگان این ژانر می‌توانیم به افراد زیر اشاره کنیم:

• سِر آرتور دویل
• گیلیان فلین
• ریموند چندلر
• لی چایلد
• دافنه دوموریه

 

کتاب‌های معروف ژانر رمزوراز

 

قتل در قطار سریع‌السیر شرق اثر آگاتا کریستی

قتل در قطار سریع‌السیر شرق رمانی کارآگاهی و معمایی اثر آگاتا کریستی نویسندهٔ بریتانیایی است که اولین‌بار شخصیت کارآگاه بلژیکی «هرکول پوآرو» را به دنیا معرفی کرد. این کتاب اولین‌بار در سال ۱۹۳۴ منتشر شد و داستان قطار زیبا و سریع شرق است که با بارش سنگین برف در میانهٔ راه متوقف می‌شود. یک نفر در این میان به قتل می‌رسد و سفر پوآرو به لندن از خاورمیانه برای حل این پرونده به تعویق می‌افتد. فصل‌های آغازین رمان عمدتاً در استانبول می‌گذرد. بقیهٔ رمان در یوگسلاوی اتفاق می‌افتاد و قطار بین وینکوچی و برود در شمال شرقی کرواسی امروزی گرفتار توفان و بوران شده است.

خدمتکار اثر فریدا مک فادن 

خدمتکار پرفروش‌ترین و هیجان‌انگیزترین رمان روان‌شناختی اثر فریدا مک فادن متخصص آسیب مغزی و نویسندهٔ داستان‌های معمایی و رازآلود آمریکایی است. این کتاب در سال ۲۰۲۲ منتشر شد و بیش از ۱ میلیون نسخه از آن به فروش رفت. خدمتکار داستان دختری سابقه‌دار است که برای تمیزکردن خانه‌ی زیبا وینچسترها استخدام می‌شود و قرار است به نینا در انجام کارهای خانه کمک می‌کند. کمی طول می‌کشد اما پس از مدتی این خدمتکار متوجه می‌شود زندگی نینا به آن  زیبایی و بی‌نقصی که گمان می‌کرده نیست. زمانی این خدمتکار متوجه این قضیه می‌شود که جان خودش در خطر است و شاید هیچ‌گاه نتواند زنده از این خانه بیرون برود.

راز داوینچی اثر دن براون

راز داوینچی اثر دن براون نویسندهٔ آمریکایی و یکی از معروف‌ترین کتاب‌های کارآگاهی، رازآلود و معمایی جهان با شخصیت اصلی رابرت لنگدان است. دن براون کتاب جنجالی راز داوینچی را برای اولین بار در سال 2003 منتشر کرد که پس از مدتی جامعۀ واتیکان نسبت به آن معترض شد. این دومین رمان دن براون با شخصیت اصلی رابرت لنگدان است، اولین رمانی که رابرت لنگدان در آن حضور داشت فرشتگان و شیاطین بود. راز داوینچی داستان رابرت لنگدان، پروفسور نمادشناس و سوفی نوو رمزشناس است که پس از قتلی در موزۀ لوور پاریس درگیر ماجراهایی غافلگیرکننده می‌شوند.

۱۱. فانتزی:

اغلب آثار فانتزی در جهان‌های جادویی و خیالی رخ می‌دهند و شامل موجودات افسانه‌ای مانند اژدها، جادوگران، خون‌آشام‌ها و غیره می‌شوند. این ژانر را با ژانر علمی تخیلی اشتباه نگیرید. به یاد داشته باشید که ژانر فانتزی با غیر ممکن‌ها سروکار دارد در حالی که داستان‌های علمی تخیلی ممکن‌ها را به تصویر می‌کشد. گاهی نیز نویسندگان این دو ژانر را با هم ترکیب می‌کنند که بسیاری از آثار اغلب هر دو ویژگی را با هم دارند.

 

بهترین نویسندگان ژانر فانتزی

با این‌که برخی از عناصر ماوراءالطبیعی و خارق‌العاده از همان ابتدا با ادبیات بودّ‌اند، عناصر فانتزی در سراسر متون مذهبی کهن مانند حماسه گیلگمش وجود دارد. حماسهٔ آفرینیش بابلی باستان که در آن خدای مردوک الهه تیامات را می‌کشد، حاوی مضمون نبرد کیهانی بین خیر و شر است که مشخصهٔ ژانر فانتزی مدرن است. ژانرهای ادبیات عاشقانه و فانتزی در مصر باستان نیز وجود داشته است. متون تشییع جنازه‌های مصری نیز حاوی داستان‌های فانتزی و اساطیری هستند. شناخته‌شده‌ترین داستان فانتزی از جهان اسلام «هزار و یک شب» است که تلفیقی از داستان‌های عامیانهٔ باستانی و قرون وسطایی است. از جمله نویسندگان مشهور این ژانر می‌توانیم به نویسندگان زیر اشاره کنیم:

• برندون سندرسون
• نیل گیمن
• جو ابرکرومبی
• سارا جی.ماس
• لی باردوگو

 

کتاب‌های معروف ژانر فانتزی

 

ارباب حلقه‌ها (یاران حلقه) اثر جی‌.آر.آر تالکین

یاران حلقه‌، اولین جلد از سه‌گانۀ حماسی ارباب حلقه‌ها، اثر نویسندۀ انگلیسی جی‌.‌آر.آر تالکین است که اولین‌بار در سال 1954 در بریتانیا منتشر شد. داستان یاران حلقه دربارهٔ «یگانه حلقه» است، حلقه‌ای که اگر به دست سائورون فرمانروای تاریکی بیفتد، باعث نابودی تمام سرزمین میانه خواهد شد. این حلقه به طور اتفاقی به دست یک هابیت افتاده است و حالا فرودو باید این حلقه را برای همیشه نابود کند. ارباب حلقه‌ها بیش از 150 میلیون نسخه در سرتاسر جهان فروخت و این کتاب به بیش از 38 زبان ترجمه شده است. در سال 2019 بی‌بی‌سی نیوز سه‌گانهٔ ارباب حلقه‌ها را در فهرست 100 رمان تأثیرگذار خود قرار داد. این رمان برندهٔ جایزهٔ بین‌المللی بهترین کتاب فانتزی در سال ۱۹۵۷ و برندهٔ کتاب هزارهٔ سایت آمازون در سال ۱۹۹۹ شد.

برای خواندن نقد و بررسی کامل مجموعه کتاب‌های ارباب حلقه‌ها این مقاله را بخوانید.

هری پاتر و سنگ جادو اثر جی.کی رولینگ

هری پاتر و سنگ جادو رمانی فانتزی از جی.کی. رولینگ نویسندۀ مشهور بریتانیایی است. این کتاب اولین جلد مجموعۀ محبوب و جنجالی هری پاتر است. این کتاب اولین بار در 26 ژوئن سال 1997 در بریتانیا منتشر شد. کتاب هری پاتر و سنگ جادو پس از انتشار به 73 زبان زندۀ دنیا ترجمه شد و بیش از 120 میلیون نسخه از این کتاب در دنیا به فروش رفت و سومین کتاب پرفروش تمام دوران شد. شخصیت اصلی این کتاب هری‌پاتر است، پسر نوجوانی که در یازدهمین سالگرد تولدش، زمانی که نامۀ پذیرش مدرسۀ هاگوارتز به دستش می‌رسد متوجه می‌شود که جادوگر است.

تاج نفرین شده اثر کاترین دویل و کاترین وبر

تاج نفرین شده دومین جلد از کتاب تاج دوقلوها اثر کارترین دویل و کاترین وبر نویسندهٔ داستان‌های کودکان و نوجوانان است که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد. رن گرین راک و رز والهارت، ملکه‌های دوقلو سرانجام تاج‌های سلطنت ایانا را بر سر گذاشته‌اند، اما همه مردم ایانا از سلطنت ساحران خشنود نیستند. رز در تلاش برای جلب حمایت مردم راهی سفر به دور کشور می‌شود و در این میان آشنایی با یک غریبه او را به سمت پادشاهی آفتاب می‌کشاند. راه رسیدن به پادشاهی گم شده و افسانه‌ای بسیار سخت و خطرناک است اما رز در می‌یابد که آزمون اصلی او مسئلۀ خیانت و وفاداری کسانی است که از همه به او نزدیک تر هستند و رازهایی که افشا شدنشان او را در موقعیت دشواری قرار می‌دهد.

۱۲. دیستوپیایی:

در ادبیات آرمان‌شهری، نویسنده دنیایی «کامل» را تصور می‌کند درحالی‌که در داستان‌های دیستوپیایی یا پادآرمان‌شهری، آینده‌ای تاریک و فاجعه‌آمیز را برای دنیا متصور می‌شود یا این‌که زمان حال را در این شرایط توصیف می‌کند. در بسیاری از موارد دنیای خیالی داستان‌های دیستوپیایی اغلب به صورت یک آرمان‌شهر ظاهر می‌شود اما با آشکارشدن جزئیات بیشتر عناصر دیستوپیایی آن آشکار می‌گردند. 

 

بهترین نویسندگان ژانر دیستوپیایی

نویسندگان داستان‌های دیستوپیایی یا پادآرمان‌شهری اغلب جامعه یا جوامعی را به تصویر می‌کشند که به وضعیت وحشتناکی گرفتار شده‌اند. اغلب این ژانر را قطب مخالف «مدینهٔ فاضله» می‌دانند؛ اصطلاحی که سِر توماس مور آن را در شناخته‌شده‌ترین اثرش که در سال ۱۵۱۶ منتشر شد ابداع کرد. او در این رمان جامعه‌ای ایده‌آل با حداقل جنایت، خشونت و فقر را ساخته بود. جوامع دیستوپیایی در بسیاری از آثار داستانی و بازنمایی‌های هنری به ویژه «داستان دو شهر» اثر چارلز دیکنز و «مردی برای تمام فصول» اثر رابرت بولت ظاهر شدند. از بهترین نویسندگان این ژانر می‌توانیم به نویسندگان زیر اشاره کنیم:

• سوزان کالینز
• جورج اورول
• یوگنی زامیاتین
• کازائو ایشی‌گورو

 

کتاب‌های معروف ژانر دیستوپیایی

 

سرگذشت ندیمه اثر مارگارت اتوود

کتاب سرگذشت ندیمه رمان پادآرمان‌شهری آینده‌نگر نوشته مارگارت اتوود است که در سال 1985 منتشر شد. داستان این رمان در نیوانگلندی در آیندۀ نزدیک می‌گذرد که یک رژیم مذهبی بنیادگرای مسیحی تمامیت‌خواه به نام جمهوری گیلیاد در واکنش به بحران باروری دولت ایالات متحده را سرنگون کرده و خودش کنترل ایالات را به دست می‌گیرد. رمان سرگذشت ندیمه در سال 1985 برندۀ جایزۀ فرماندار کل و اولین جایزۀ آرتور سی کلارک در سال 1987 شد. همچنین این رمان نامزد دریافت جایزهٔ نبیولا و بوکر در سال ۱۹۸۶ شد.

دنیای قشنگ نو اثر آلدوس هاکسلی

دنیای قشنگ نو اثر آلدوس هاکسلی نویسنده و فیلسوف انگلیسی رمان علمی-تخیلی و پادآرمانشهری است. نویسنده این کتاب را در سال 1931 نوشت و این کتاب در سال 1932 منتشر شد. داستان این رمان روایت یک دولت جهانی در زمان آینده است و شهروندان این دولت در یک سلسله مراتب اجتماعی مبتنی بر هوش و مهندسی زندگی می‌کنند. کتاب دنیای قشنگ نو حول محور علم و کارایی می‌چرخد. جامعۀ دنیای قشنگ نو، عواطف و فردیت را در سنین پایین از کودکان می‌گیرد و هیچ رابطۀ پایداری در آن وجود ندارد چون هیچ‌کس متعلق به کس دیگری نیست.

انتخاب اثر کایرا کاس

انتخاب مجموعه‌ای فانتزی-دیستوپیایی اثر کایرا کاس نویسندهٔ آمریکایی است. جلد اول این مجموعه با نام «انتخاب» در سال ۲۰۱۲ منتشر شد. داستان مجموعۀ انتخاب در یک کشور تخیلی به نام ایله‌آ می‌گذرد که بین آمریکای شمالی و مرکزی قرار دارد. مجموعۀ انتخاب دربارۀ مسابقه‌ای به نام «انتخاب» است که دختران کشور در آن برای ازدواج با وارث پادشاه فعلی، شاهزاده مکسون، با هم رقابت می‌کنند. سه کتاب اول مجموعۀ انتخاب از دیدگاه آمِریکا سینگر روایت می‌شود که به اصرار مادرش قبول می‌کند به این مسابقه بپیوندد و آینده‌اش برای همیشه تغییر می‌کند.