کتاب افسردگی نهفته از دکتر مارگارت رابینسون رادرفورد، اثری پیشگامانه است که به مفهوم افسردگی نهفته می‌پردازد و بینش‌های ارزشمندی را برای شناخت و پرداختن به این موضوع در سلامت روان که اغلب نادیده گرفته شده، ارائه کرده است. دکتر رادرفورد از طریق ترکیبی از داستان‌های شخصی، تخصص بالینی و توصیه‌های علمی، کمک می‌کند خواننده‌ها بتوانند پیچیدگی‌های افسردگی نفهته را عمیق‌تر درک کنند و به آن‌ها یاد می‌دهد چطور می‌توانند دربارهٔ این مسئله صحبت کنند و از متخصصین کمک بطلبند. 

افسردگی نهفته چیست؟

افسردگی نهفته یا «افسردگی کاملاً نهفته» با عنوان اصلی Perfectly Hidden Depression یا به اختصار PHD، یک پدیدهٔ روانی است که منجر می‌شود افراد مبارزات درونی خود با افسردگی را پنهان کنند. دکتر مارگارت رادرفورد این مفهوم را یک مکانیسم مقابله‌ای می‌داند و معتقد است تنها افرادی از این مکانیسم استفاده می‌کنند که برای کامل به نظر رسیدن، حفظ ظاهر و نشان‌دادن موفقیت خود را تحت‌فشار می‌دانند. افسردگی نهفته که ریشه در انتظارات اجتماعی، پویایی خانواده و باورهای شخصی دارد، به‌عنوان ترکیبی متناقض از موفقیت بیرونی و آشفتگی‌های درونی ظاهر می‌شود.

دکتر رادرفورد با توضیح این‌که علائم افسردگی نهفته چقدر با افسردگی معمولی متفاوت است، تصورات غلط رایج در مورد افسردگی را به چالش می‌کشد. درحالی‌که افراد مبتلا به افسردگی نهفته ممکن است در زندگی حرفه‌ای و شخصی خود بسیار موفق باشند، اما اغلب برای بروز یا بیان درد درونی و عاطفی خود دچار مشکل هستند. این قطع ارتباط بین ظاهر بیرونی و تجربیات درونی است که می‌تواند منجر به احساس انزوا، شرم و سردرگمی شود.

دکتر رادرفورد در کتاب افسردگی نهفته، با بررسی عواملی که در توسعهٔ افسردگی کاملاً نهفته نقش دارند، بر تعامل پیچیدهٔ بین هنجارهای فرهنگی، تأثیرات خانوادگی و خلق‌وخوی فردی تأکید می‌کند. او همچنین خاطرنشان می‌کند که افسردگی نهفته صرفاً یک موضوع شخصیتی یا شخصی نیست، بلکه پاسخ و واکنشی است به فشارهای بیرونی و باورهای درونی‌شده در مورد لیاقت و ارزش، که افراد درون ذهن خود شکل می‌دهند.

دکتر رادرفورد از طریق تجزیه و تحلیل‌های دلسوزانه و روشنگر خود، خوانندگان را دعوت می‌کند تا در درک خود از افسردگی تجدیدنظر کنند و راه‌های ظریفی را که با کمک آن‌ها می‌توانید افسردگی نهفته را تشخیص دهید، مشخص می‌کند. او با روشن‌کردن ماهیت پنهان افسردگی نهفته، به افراد قدرت می‌دهد تا از محدودیت‌های کمال‌گرایی رهایی یابند و خودِ واقعی‌شان را در آغوش بگیرند. با این کتاب او دری برای درک، همدلی و حمایت بیشتر به روی کسانی می‌‌گشاید که با افسردگی نهفته دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

داستانی از کتاب افسردگی نهفته

ناتالی همیشه لبخند بر لب داشت، حتی زمانی که در مورد موضوعات دردناک صحبت می‌کرد. او بسیار موفق است، سخت کار می‌کند و مادری درگیر و دوست‌داشتنی است. ناتالی علاوه بر شغل تمام‌وقت خود، در مدرسهٔ فرزندانش و در جامعه نیز کارهای داوطلبانه انجام می‌دهد. خانه‌اش تمیز و بی‌نقص است. هر چیزی در جای خودش قرار دارد و همه‌چیز برق می‌زند.

بنابراین زمانی‌که درمانگرش دکتر مارگارت رابینسون رادرفورد، ناتالی را در رختخوابش با یک بطری ودکای و قوطیِ خالی قرص پیدا کرد، واقعاً شوکه شد. شوهر ناتالی که خارج از شهر بود نگران شده و از دکتر رادرفورد خواسته بود تا سری به همسرش بزند. دکتر رادرفورد به ناتالی کمک کرد تا نگرانی‌هایش را از انجام بسیاری مسئولیت‌ها حل کند. در همان زمان بود که ناتالی به درمانگرش می‌گفت: «من نباید شکایت کنم، در مقایسه با دیگران اتفاقاً من زندگی بسیار راحتی دارم.»

مسئله اینجاست که افسردگی ناتالی اصلاً شبیه آن چیزی نیست که ما معمولاً به‌عنوان افسردگی می‌شناسیم؛ این همان نیروی سنگینی نیست که انرژی‌مان را تخلیه می‌کند و به‌خاطرش نمی‌توانیم دوش بگیریم یا حتی از رختخواب بیرون بیاییم و آن را افسردگی می‌دانیم. و بااین‌حال افسردگی نهفته به اندازهٔ افسردگی جدی، طاقت‌فرسا و ویران‌گر است.

درک افسردگی نهفته

دکتر رادرفورد یک روان‌شناس بالینی مستقر در آرکانزاس، داستان تلخ ناتالی و بسیاری داستان‌های مشابه دیگر را در کتاب خود با عنوان «افسردگی نهفته: راه‌ رهایی از کمال‌طلبی آنگاه که بر افسردگی نقاب می‌کشد.» بازگو می‌کند. دکتر رادرفورد در این کتاب ذکر می‌کند که افسردگی کاملاً نهفته، یک تشخیص نیست. این یک سندروم است و از گروهی از رفتارها و باورها تشکیل شده است. رادرفورد در این کتاب عنوان می‌کند که افراد مبتلا به افسردگی نهفته به‌ندرت چالش‌های خود را افسردگی می‌بینند و دیگران هم معمولاً متوجهٔ مشکل آن‌ها نمی‌شوند.

او می‌گوید هیچ‌کس به مشکلات این افراد مشکوک نمی‌شود چون آنچه مردم می‌بینند با نقابی که شما به چهره زده‌اید، متفاوت است. آن‌ها شخصی تحت فشار را می‌بینند که توانسته تمام فشارهای زندگی را تحمل کند و سالم بیرون بیاید. چرا؟ چون شما والد، همراه، دوست و کارمندی بسیار عالی هستید. شما بسیار کارآمد، منظم و خوش‌بین هستید. پس شما ظاهری پرمحتوا، سازنده و بی‌نقص دارید اما از درون احساس درد، تنهایی و ناامیدی لحظه‌ای رهایتان نمی‌کند.

چرا مردم افسردگی را انکار می‌کنند؟

گاهی ‌اوقات انکار افسردگی یک تصمیم آگاهانه است و گاهی‌اوقات هم این‌طور نیست. رادرفورد در کتاب افسردگی نهفته عنوان می‌کند که نیاز به سرکوب‌کردن، پنهان‌شدن، نامرئی‌شدن یا کامل جلوه‌دادن خودتان در مقابل دیگران، در درجهٔ اول از دوران کودکی شکل می‌گیرد و سپس نمونه‌هایی را با خوانندگان به اشتراک می‌‌گذارد.

او توضیح می‌دهد چطور زندگی با والدینی که اعتیاد داشته‌اند، مجبورتان می‌کند مراقبت از خواهرها یا برادرهای دیگرتان را به‌عهده بگیرید. بنابراین در بزرگسالی مسئولیت همه‌چیز و هر کس را درحالی‌که نیازهای خود را نادیده می‌گیرید، می‌پذیرید. یا اگر با والدینی بزرگ شده باشید که فقط به وظایفی که به‌خوبی انجام داده باشید، توجه نشان داده باشند، آن‌وقت در بزرگسالی احساس می‌کنید فقط با انجام کارِ درست دوست داشته خواهید شد و فردی می‌شوید که کمال را در اولویت قرار می‌دهید و عمیق‌ترین خواسته‌های خود را نادیده می‌گیرید.

پنهان‌کردن افسردگی می‌تواند از باورها و هنجارهای فرهنگی نیز نشأت بگیرد. شاید بحث در مورد احساسات یا سلامت‌ روان شما به ‌طور کلی همیشه دیگران را دلسرد کرده یا کاملاً ممنوع بوده باشد. یا شاید هم دیدن یک درمان‌گر از نظر اطرافیان شما نشانهٔ ضعف بوده یا شرم‌آور باشد.

علائم و نشانه‌های افسردگی نهفته

اگر با علائم و نشانه‌های افسردگی نهفته آشنا بشوید، آن‌وقت می‌توانید از متخصصین کمک بگیرید و حال خود را تغییر دهید. طبق نظر دکتر رادرفورد، افراد مبتلا به افسردگی نهفته معمولاً رفتارهای زیر را از خود نشان می‌دهند:

• آن‌ها بسیار کمال‌گرا هستند و صدای درونی ثابت و انتقادگری دارند؛
• بیش‌ازحد احساس مسئولیت می‌کنند؛
• در پذیرش و بیان احساسات دردناک مشکل دارند؛
• همیشه نگران هستند و از موقعیت‌هایی که نمی‌‌توانند آن‌‌ها را کنترل کنند اجتناب می‌ورزند؛
• به‌شدت روی کارها متمرکز می‌شوند و تنها موفقیت باعث می‌شود احساس ارزشمندی کنند؛
• نگران سلامتی دیگران هستند اما اجازه نمی‌دهند کسی وارد دنیای درونی آن‌ها شود یا افراد انگشت‌شماری را به دنیای درونی‌شان راه می‌دهند؛
• صدمات و آسیب‌‌هایی که در گذشته دیده‌اند نادیده می‌گیرند؛
• مشکلات سلامت روان مانند کنترل یا فرار از اضطراب دارند؛
• دائم می‌خواهند نعمت‌های خود را بشمارند؛
• در روابط شخصی‌شان مشکلات مختلفی دارند اما در شغل‌شان بسیار موفق عمل می‌کنند.

 

بریده‌هایی از کتاب افسردگی نهفته

«چند بار پیش آمده است زمزمهٔ درونی‌تان را بشنوید که «خوبم، ممنون»، درحالی‌که می‌دانید اصلاً حالتان خوش نیست؟ شرط می‌بندم خیلی. وقتی نوشتن دربارهٔ افسردگی نهفته را آغاز کردم، افراد بسیاری در واکنش به تعریف افسردگی نهفته برایم ایمیل می‌فرستادند. پاسخ‌هایشان بازتابی از فراغ‌ بال، قدرشناسی و حتی شوک بود. یک نفر گفته بود: «باورم نمی‌شه دارین این‌جوری من رو توصیف می‌کنین. انگار درون مغز من هستین.» بی‌تردید من نخستین فردی نیستم که می‌گوید نشانه‌های افسردگی در افراد متفاوت یکسان نیست. سیدنی بلت، که در ابتدای این صفحه از او نقل‌قول کردم، از نخستین افرادی بود که دربارهٔ ارتباط کمال‌طلبی با افسردگی و خودکشی تحقیق کرد. او می‌گوید که بعضی از انواع افسردگی را باید از تجربهٔ زیستهٔ فرد تشخیص داد، هرچند علائم آن با شاخص‌های رسمی همسان و تشخیص‌دادنی نباشند. اصطلاح «افسردگی نهفته» بازتاب همین ایده است: فقدان شاخص‌های سنتی افسردگی لزوماً بر نبود افسردگی دلالت ندارد. تمامی ایمیل‌ها یا نظرهایی که دریافت کردم مثبت و بدون نقد نبود. بعضی‌ها سؤالات انتقادی درستی مطرح کرده بودند: «اینکه مردم مجبورند با افسردگی دست‌وپنجه نرم کنند، به‌قدر کافی بد نیست؟ حالا دارید هر مشکل ساده‌ای را افسردگی جا می‌زنید؟» و «به نظر من شما می‌کوشید تا به بسیاری از مردم القا کنید در سختی و زحمتشان برای رسیدن به کمال ایرادی وجود دارد. من این تلاش را نشان قدرت و شجاعت می‌دانم، نه اختلالی روانی.»»

«تا پیش از این، مشغول به چالش کشیدن نظام‌های اعتقادی و قوانینی بوده‌اید که بر زندگی روزمره‌تان حکم‌فرما بوده است، اما اکنون احتمالاً از چیزی بسیار ناراحت‌کننده آگاه شده‌اید: آسیب‌پذیری. ایجاد پیوند با آنچه واقعاً احساس می‌کنید، یعنی آنچه در زیر نقاب شخصیت خندانتان وجود دارد، شاید وحشتناک باشد. کنترل داشتن، راضی نگه‌داشتن دیگران، تلاش بی‌وقفه برای رسیدن به کمال، تمامی این انتخاب‌ها از شما محافظت کرده‌اند. آسیب‌پذیری مانند این است که وقتی هنوز در میانهٔ نبرد هستید، زره خود را کنار بگذارید. مقابله با شرم، ارتباط با خشم و اقرار به واماندگی خیلی سخت است. احساس آسیب‌پذیری شدیدی به همراه دارد. شاید از برملاشدن بیش‌ازحد رازتان بترسید. شاید بخواهید سرتان را در هر لاکی که پیدا شود فرو کنید. (احتمالاً تشبیه لاک‌پشت را به‌خاطر دارید...)
در بسیاری از داستان‌های شخصی این کتاب خوانده‌اید که امکان رخ‌‌دادنِ بی‌سروصدای لحظات کشف‌وشهود وجود دارد. بینش جدید نوری می‌تاباند بر الگویی قدیمی که اکنون آن را خودویرانگر می‌دانید، اما آن لحظه را به‌راحتی می‌شود به دست عادتی بسیار ریشه‌دارتر مدفون کرد: کناره‌گیری عاطفی در میان هیاهوی حواس‌پرت‌کنِ مسئولیت های روزمره. بنابراین نبرد اینجاست. آیا خود را با وسواس به سرانجام رساندن وظیفه‌ای دیگر سرگرم می‌کنید یا می‌ایستید و با آسیب‌پذیری کلنجار می‌روید؟ آیا به احساسات خود نزدیک می‌‌شوید و با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنید یا حواس خود را به موضوعی دیگر معطوف می‌کنید؟»

دربارهٔ دکتر مارگارت رابینسون رادرفورد، نویسندۀ افسردگی نهفته

دکتر مارگارت رابینسون رادرفورد، روان‌شناس بالینی است که به مدت بیست و شش سال در فایتویل، آرکانزاس فعالیت داشته است. او جایزۀ بهترین پزشک خصوصی سال 2009 آرکانزاس را برای فعالیت داوطلبانه و رایگان در یک کلینیک بهداشتی محلی دریافت کرد و در سال 2012 شروع به وبلاگ‌نویسی و ساختن پادکست برای عادی‌سازی بیماری‌های روانی و آموزش به مردم کرد. او میزبان پادکست هفتگی The SelfWork Podcast است.