مارکسیسم به زبان ساده: تفکر و تأثیرگذاری بر جهان

علی فروزنده
علی فروزنده
35 دقیقه
مطالب خواندنی
مارکسیسم به زبان ساده: تفکر و تأثیرگذاری بر جهان
علی فروزنده
علی فروزنده
35 دقیقه
19
0
آنچه پس از خواندن این مقاله خواهید دانست :

مارکسیسم یک فلسفهٔ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که به نام کارل مارکس فیلسوف و اقتصاددان آلمانی در قرن نوزدهم نام‌گذاری شده است. مارکس اثرات تاریخی سرمایه‌داری بر کار، بهره‌وری و توسعهٔ اقتصادی را بررسی کرد و استدلال کرد که برای جایگزینی نظام کمونیستی، به یک انقلاب کارگری نیاز است. مارکسیسم معتقد است که مبارزه بین طبقات اجتماعی ـ به‌ویژه بین بورژوازی (به معنای سرمایه‌داری) و پرولتاریا (به معنای کارگران) ـ روابط را در اقتصاد سرمایه‌داری مشخص می‌کند و ناگزیر به یک انقلاب کمونیستی می‌انجامد.

ما در این مقاله به پیچیدگی‌های مارکسیسم پرداخته‌ایم و سعی داریم آن را به زبان ساده برای شما توضیح می‌دهیم. با مطالعه این مقاله با کارل مارکس، بنیان‌گذار مارکسیسم و مهم‌ترین آثار مارکسیستی آشنا شوید.

در این مقاله می‌خوانید:
• مارکسیسم چیست؟
• شناخت مارکسیسم
• از کارل مارکس بیشتر بدانیم
• مهم‌ترین آثار کارل مارکس
• کمونیسم، سوسیالیسم و سرمایه‌داری
• آیا حق با کارل مارکس بود؟

مارکسیسم یک نظریه، یا به معنایی گسترده‌تر، مکتبی فلسفی-سیاسی، دربارهٔ چگونگی تحول جامعه و قانون‌های حاکم بر آن است که پایه‌گذاران آن کارل مارکس، فیلسوف، اقتصاددان و جامعه‌شناس آلمانی و هم‌فکر و بار نزدیک او فردریک اِنگلس بودند. مارکس به مطالعهٔ جدی آثار اقتصاددان‌های سیاسی، اسمیت و ریکاردو ادامه داد. او استنتاج‌های خود را درباره سرشت سرمایه‌داری در دست‌نوشته‌ای درج نمود. مارکس عنوان کرد که نظام توصیف شدهٔ اسمیت، ریکاردو و پیروان‌شان زندگی مردم را به کنش‌های بازار وابسته ساخته است، اما خودِ بازار چیزی جز همکنشی فرآورده‌های کار مردم نیست. 

به‌عبارت دیگر مارکس این‌طور عنوان کرد که مردم اسیر فعالیت گذشتهٔ خود شده‌اند. مارکس نتیجه گرفت که کارگران تنها با گرفتن مهار فرآیند تولید به صورت اشتراکی، یعنی با «کمونیسم» می‌توانند بر این ناانسانی بودن وضعیت غلبه کنند. آزادی انسانی، نه با انقلاب سیاسی محض برای نابودی بقای فئودالیسم آن‌طور که لیبرال دموکرات‌ها می‌گویند، بلکه با انقلاب اجتماعی برای استقرار «جامعهٔ کمونیستی» امکان‌پذیر است.

مارکسیسم برای اولین بار در سال ۱۸۴۸ از طریق مقالهٔ سیاسی «مانیفست کمونیستِ» کارل مارکس و فردریک اِنگلس که تئوری مبارزه طبقاتی و انقلاب را مطرح می‌کند، به‌طور علنی بیان شد. مارکس و اِنگلس کوشیدند به آرمان‌های نورسیدهٔ خویش از طریق مشارکت در گروه‌های سوسیالیست آلمانی در پاریس و بروکسل، محتوایی عملی ببخشند. این مشارکت با پیوستن به سازمانی از افزارمندان تبعیدی با نام «اتحادیهٔ عدالت» که به زودی به اتحادیهٔ کمونیست‌ها تغییرنام یافت ـ و آنان را مأمور نوشتن مانیفیست کمونیست کرد ـ به اوج خود رسید. در ادامه با کتاب مانیفست کمونیست بیشتر آشنا شوید.

 

مانیفست کمونیست | کارل مارکس و فردریک اِنگلس | مسعود صابر | نشر طلایه پرسو

کتاب مانیفست کمونیست در اصل یک مقالۀ سیاسی بود که فیلسوفان آلمانی کارل مارکس و فردریک اِنگلس آن را به درخواست اتحادیۀ کمونیست‌ها نوشتند. این مقاله در سال 1848 برای اولین بار در لندن منتشر شد؛ یعنی درست زمانی که انقلاب‌های 1848 در حال وقوع بودند. مانیفست کمونیست بعدها یکی از تأثیرگذارترین اسناد سیاسی جهان شد. مقالۀ مانیفست کمونیست کارل مارکس و فردریک اِنگلس اساس جنبش کمونیستی مدرن را شکل داد که ما آن را می‌شناسیم، با این استدلال که سرمایه‌داری ناگزیر خود ویران می‌شود و سوسیالیسم و در نهایت کمونیسم جایگزین آن می‌شود. مانیفست کمونیست در زمان تغییرات صنعتی و اجتماعی بی‌سابقه‌ای نوشته شد. این دو نویسنده به اختصار ایده‌هایشان در مورد چگونگی جایگزینی جامعۀ سرمایه‌داری آن زمان با سوسیالیسم و سپس در نهایت کمونیسم را در این کتاب نشان می‌دهند. نویسندگان در این کتاب رویکردی تحلیلی به مبارزۀ طبقاتی داشته‌اند و به نقد سرمایه‌داری و شیوۀ تولید سرمایه‌داری پرداخته‌اند بدون این‌که سعی کنند آیندۀ احتمالی کمونیسم را پیش‌بینی کنند.

مانیفست کمونیست
عنوان کتاب:
مانیفست کمونیست
ناشر:
طلایه پرسو
نویسنده:
کارل مارکس
قیمت:
72,000 تومان
800,000

شناخت مارکسیسم

پس به‌طور کلی، مارکسیسم استدلال می‌کند که سرمایه‌داری به عنوان شکلی از باز تولید اقتصادی و اجتماعی ذاتاً دارای نقص است و درنهایت شکست خواهد خورد. سرمایه‌داری به عنوان شیوه‌ای از تولید تعریف می‌شود که در آن صاحبان مشاغل ـ سرمایه‌داران ـ مالک همهٔ ابزار تولید از جمله کارخانه، ابزار و ماشین‌آلات، مواد خام، محصول نهایی و سود حاصل از فروش آن‌ها هستند. کارگران با دستمزد استخدام می‌شوند، هیچ سهم مالکیتی ندارند و هیچ سهمی از سود حاصل از فروش و تولید نخواهند داشت.

به‌علاوه دستمزد پرداختی کارگران کمتر از ارزش اقتصادی‌ای‌ است که کار آن‌ها برای سرمایه‌دار ایجاد می‌کند. از نظر مارکس، این سیستم تماماً به سود سرمایه‌داران است و ریشهٔ مبارزهٔ طبقاتی ذاتی بین کار و سرمایه است. مانند دیگر اقتصاددانان کلاسیک، کارل مارکس به نظریهٔ ارزش کار برای توضیح تفاوت‌های نسبی در قیمت‌های بازار اعتقاد داشت و این نظریه را در کتاب سرمایه خود به طور کامل توضیح داده است.

کارل مارکس در این کتاب بیان کرد که ارزش یک محصول را می‌توان به‌طور عینی با میانگین ساعات کار مورد نیاز برای تولید آن اندازه‌گیری کرد. مثلاً اگر ساخت یک میز دو برابر یک صندلی طول بکشد، باید ارزش آن دو برابر محاسبه شود و دستمزد آن نیز دو برابر به کارگر پرداخت شود. آن‌چه مارکس به این نظریه اضافه کرد این بود که این ارزش کار، نشان‌دهندهٔ استثمار کارگران است. 

 

سرمایه | کارل مارکس | ایرج اسکندری | نشر فردوس

اقتصاد مارکسی روی نقد سرمایه‌داری تمرکز دارد که مارکس در کتاب «سرمایه» در سال ۱۸۷۶ آن را به‌طور کامل شرح داد. مارکس در این کتاب ادعا می‌کند که دو نقص عمده در سرمایه‌داری وجود دارد که منجر به استثمار کارگران به دست کارفرمایان می‌شود. یکی ماهیت آشفتهٔ رقابت بازار آزاد و دیگری استخراج نیروی کار مازاد. مارکس در این کتاب پیش‌بینی می‌کند که سرمایه‌داری سرانجام خود را نابود خواهد کرد چون افراد بیشتری به وضعیت طبقهٔ کارگر تنزل پیدا می‌کنند، نابرابری افزایش می‌یابد و رقابت، سود شرکت‌ها را به صفر می‌رساند. او حدس زد که این منجر به انقلابی خواهد شد که پس از آن تولید به‌طور کامل به طبقهٔ کارگر واگذار خواهد شد. جلد اول این کتاب در سال 1867 و در برلین منتشر شد. متاسفانه عمر مارکس فرصت نداد تا خودش شاهد انتشار جلد دوم، سوم و چهارم این کتاب باشد، جلد دوم و سوم با توجه به یادداشت‌های او تکمیل شد و پس از مرگ او، همکارش فریدریش اِنگلس آن‌ها را ویرایش کرد و این دو جلد به ترتیب در سال‌های 1885 و 1894 منتشر شدند. جلد چهارم این کتاب را فیلسوف مارکسیست کارل کائوتسکی پس از مرگ اِنگلس تکمیل و منتشر کرد.

سرمایه
عنوان کتاب:
سرمایه
ناشر:
فردوس
نویسنده:
کارل مارکس
قیمت:
1,350,000 تومان
15,000,000

از کارل مارکس بیشتر بدانیم

کارل مارکس فیلسوف، نظریه‌پرداز سیاسی، اقتصاددان، تاریخ‌دان، جامعه‌شناس، روزنامه‌نگار و سوسیالیست انقلابی آلمانی بود. معروف‌ترین آثارش یکی مقالهٔ «مانیفست کمونیست» بود که در سال ۱۸۴۸ با همراهی فردریک اِنگلس آن را نوشت و دیگری، کتاب «سرمایه» که در سال ۱۸۹۴ منتشر شد. نظریه‌های مارکس و توسعهٔ بعدی آن‌ها در مجموع به عنوان «مارکسیسم» شناخته می‌شود که تأثیر زیادی بر تاریخ فکری، اقتصادی و سیاسی مدرن داشته است. مارکس در پادشاهی پروس به دنیا آمد و در دانشگاه‌های برلین به تحصیل پرداخت و در سال ۱۸۴۱ مدرک دکترای خود را در رشتهٔ فلسفه دریافت کرد. او که یک جوان هگلی بود، تحت تأثیر فلسفهٔ گئورگ ویلیهام فردریش هگل قرار گرفت و در آثارش به ایدئولوژی آلمانی و گروندریسه پرداخت و نظریه‌های هگل را نقد کرد و توسعه داد. زمانی که در سال ۱۸۴۴ در پاریس بود، دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی خود را در نوشت و در همان‌جا با اِنگلس ملاقات کرد که نزدیک‌ترین دوست و همکار او شد.

تصویر کارتونی کارل مارکس در پس زمینه صنعت

آثار مهم کارل مارکس

مارکس بعداً در سال ۱۸۴۵ به بروکس نقل‌مکان کرد و به همراه اِنگلس در اتحادیه کمونیست فعال بود و در سال ۱۸۴۸ آن دو با همکاری هم «مانیفست کمونیست» را نوشتند که بیانگر ایده‌های مارکس و طرح برنامه‌ای برای انقلاب بود. مارکس از بلژیک و آلمان اخراج شد و در سال ۱۸۴۹ به لندن رفت و در آنجا کتاب «هجدهم برومر لوئی بناپارت» و «سرمایه» را نوشت. از سال ۱۸۴۶ او در انجمن بین‌المللی کارگران که در آن با نفوذ آنارشیست‌ها به رهبری میخائیل باکونین مبارزه می‌کرد، شرکت داشت. 

مارکس در نقد برنامه گوتا دربارهٔ انقلاب، دولت و گذار به کمونیسم نوشت. او در سال ۱۸۸۳ بدون تابعیت درگذشت و در قبرستان هایگیت به خاک سپرده شد. مارکس در نقدهای خود از تاریخ، جامعه و اقتصاد سیاسی نشان داد که جوامع انسانی از طریق تضاد طبقاتی توسعه می‌یابند. او با به‌کارگیری رویکرد ماتریالیستی تاریخی خود، پیش‌بینی کرد که سرمایه‌داری مانند نظام‌های اجتماعی-اقتصادی قبلی تنش‌های درونی ایجاد می‌کند و این تنش‌ها منجر به خودویرانگری‌ آن و جایگزینی سیستم جدیدی به نام شیوهٔ تولید سوسیالیستی می‌شود. مارکس را یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های دوران مدرن می‌دانند و اغلب از او به عنوان یکی از معماران اصلی علوم اجتماعی مدرن یاد می‌کنند.

برای درک بهتر مارکسیسم باید آثار مارکس کارل را بخوانید. از جمله تأثیرگذارترین و خواندنی‌ترین آثارش، می‌توانیم به کتاب‌های زیر اشاره کنیم.

 

هجدهم برومر لوئی بناپارت | کارل مارکس | محمدپور هرمزان | نشر پرسش

هجدهم برومر لوئی بناپارت، یکی از شاهکاری اندیشۀ تئوریک و از بزرگ‌ترین آثار کارل مارکس، فیلسوف قرن نوزدهم است. کارل ماکس این کتاب را بین سال‌های 1851 تا 1852 نوشت. این کتاب اولین بار در سال 1852 به چاپ رسید اما تنها نسخۀ معدودی در دسترس خوانندگان قرار گرفت. کتاب در شمارگان قابل ملاحظه در سال 1869 منتشر شد. از آن موقع تا امروز این کتاب به ده‌ها زبان ترجمه شده و در میلیون‌ها نسخه بارها و بارها مجدداً به چاپ رسیده است. کارل مارکس در این مقاله به کودتای 1851 فرانسه پرداخت و تمام مقاله‌های این کتاب را با تأثیر از حوادث آن زمان نوشت. طی این کودتا لویی ناپلئون بناپارت، برادرزادۀ ناپلئون بناپارت قدرت دیکتاتوری را به دست گرفت. مارکس به عنوان یک مورخ اجتماعی و سیاسی، رویدادهای تاریخی آن زمان را از منظر برداشت ماتریالیستی خود از تاریخ بررسی کرده است.

هجدهم برومر لوئی بناپارت
عنوان کتاب:
هجدهم برومر لوئی بناپارت
ناشر:
پرسش
نویسنده:
کارل مارکس
قیمت:
153,000 تومان
1,700,000

جنگ داخلی در فرانسه ۱۸۷۱ | کارل مارکس | باقر پرهام | نشر مرکز

این کتاب سه‌گانهٔ مارکس درباره تحولات سیاسی فرانسه در دوره‌ٔ بین انقلاب 1848 و رویدادهای 1871، شامل هیجدهم برومر لوئی بناپارت، نبردهای طبقاتی در فرانسه، و جنگ داخلی در فرانسه، 1871، نمونه‌ای عالی و اصیل دربارهٔ کاربرد دیدگاه‌های نظری مارکس روی واقعیت‌های تاریخی است و با توجه به آشنایی عمیق وی با اوضاع سیاسی فرانسه، هم از دید تحلیل تاریخی اهمیت دارد و هم از حیث تبیین نظری. سال 1871، شاهد نخستین تلاش برای تحقق بخشیدن به آرمان‌های سوسیالیستی بود که گرچه پایانی تراژدی آسا داشت، آرمان‌خواهان آن را همچون شکستی که پایه پیروزی محتوم آینده بود تلقی کردند و تحلیل مارکس از این تلاش تاثیر نیرومندی بر اندیشه مارکس‌گرایان آینده داشت.

جنگ داخلی در فرانسه 1871
عنوان کتاب:
جنگ داخلی در فرانسه 1871
ناشر:
مرکز
نویسنده:
کارل مارکس
قیمت:
132,000 تومان
1,650,000

آقای فوکت | کارل مارکس | محمدرضا شادرو | نشر نی

از فوریه تا نوامبر 1860، نزدیک به یک سال، مارکس از ادامه‌ٔ‌ نگارش اثر مهم خود «سرمایه» دست برداشت تا آقای فوکت را بنویسد ــ کتابی در پاسخ به تهمت‌های بی‌شرمانه‌ٔ سیاست‌پیشه‌ای دموکرات‌نما به نام کارل فوکت که با دروغ‌بستن به مارکس و یاران او در پی کوبیدن جنبش نوپای کارگری آلمان بود. آقای فوکت، که می‌توان آن را تکلمه‌ای بر هجدهم بوومر ناپلئون بناپارت دانست، گذشته از دانش ژرف تاریخی و ادبی مارکس، آینه‌ی باور او به پیوند نظر و عمل و رد کردار روشنفکران برج عاج‌نشین است. پس از انتشار کتاب، بسیاری از جمله ولف و لاسال آن را ستودند.

آقای فوکت
عنوان کتاب:
آقای فوکت
ناشر:
نی
نویسنده:
کارل مارکس
قیمت:
304,000 تومان
3,800,000

کمونیسم، سوسیالیسم و سرمایه‌داری

نظریه‌های مارکس و اِنگلس، زمینه‌ را برای نظریه و عمل کمونیسم ایجاد کرد که از سیستمی بدون طبقه دفاع می‌کند و معتقد است که همهٔ دارایی‌ها و ثروت‌ها، به جای مالکیت خصوصی، باید اشتراکی باشند. چین، کوبا، لائوس، کره شمالی و ویتنام اکنون تنها کشورهایی هستند که با نظام کمونیستی اداره می‌شوند. قابل ذکر است که اکثر این کشورها برخی از سفت‌ و سخت‌ترین سیاست‌های خود را به نام پیشرفت اقتصادی و تجارت جهانی کاهش داده‌اند.

اتحاد جماهیر شوروی یک نوع کمونیسم آزمایشی بود که در سال ۱۹۲۱ ایجاد شد و در سال ۱۹۹۱ سقوط کرد و ۱۵ جمهوری سوسیالیستی را پشت سر گذاشت تا اقتصاد خود را از ابتدا بازسازی کند. هیچ‌کدام از این جمهوری‌ها کمونیسم را به عنوان الگو انتخاب نکردند. نکتهٔ قابل توجه این است که مارکس و اِنگلس بین سوسیالیسم و کمونیسم تفاوت قائل نشدند و امروزه اغلب همه در میان قوانین این‌ها سردرگم هستند.

برای آشنایی بیشتر با اتحاد جماهیر شوروی و وضعیت آن می‌توانید کتاب‌های زیر را مطالعه کنید.

 

کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم | اسلاونکا دراکولیچ | رویا رضوانی | نشر گمان

کتاب کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم مجموعه‌ای از مقالات اسلاونکا دراکولیچ، نویسنده، مقاله‌نویس و روزنامه‌نگار اهل کرواسی است که اولین بار در سال 1992 به زبان انگلیسی منتشر شد. دراکولیچ که خودش نیز در دوران حکومت‌های کمونیستی زندگی کرده در این مقالات نگاهی به زندگی زنان اروپای شرقی تحت رژیم‌های کمونیستی، به ویژه یوگسلاوی سابق انداخته است و از تجربیات خود و سایر زنان و رنج‌های دوران کمونیسم می‌نویسد. جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی پس از جنگ جهانی اول در سال 1918 با اتحاد تعدادی از کشورهای نامتجانس تشکیل شد و از آغاز دهه 1990 میلادی طی جنگ‌های خونین رفته‌رفته به هفت کشور کوچکتر تجزیه شد. جنگ خون‌بار بوسنی در همین دوره رقم خورد.

کمونیسم رفت ما ماندیم و حتی خندیدیم
عنوان کتاب:
کمونیسم رفت ما ماندیم و حتی خندیدیم
ناشر:
گمان
نویسنده:
اسلاونکا دراکولیچ
قیمت:
171,000 تومان
1,900,000

کتاب زمان دست دوم | سوتلانا آلکسیویچ | عبدالمجید احمدی | نشر چشمه

زمان دست دوم پنجمین کتاب سوتلانا آلکسیویچ روزنامه‌نگار و روایتگر برجستهٔ بلاروسی است که در سال ۲۰۱۵ برندهٔ‌ جایزهٔ نوبل ادبیات شد. این کتاب نخستین‌بار در سال ۲۰۱۳ به چاپ رسید و نویسنده در آن شوروی بعد از جنگ جهانی دوم را روایت کرده است. زمان دست دوم داستان انبوهی آدم در زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی است. او با هزاران نفر از اقشار، طبقات، سنین و نژادهای گوناگون درباره تاثیر فروپاشی حرف می‌زند. از اساتید دانشگاهی که بعد فروپاشی ته سیگار جمع می‌کردند تا قهرمان جنگی که دیگر کسی محترمش نمی‌داشت، از کاسبان و دلالان تازه تا اعضای سابق حزب، گسترهٔ آدم‌ها شگفت آور است. الکسیویچ در این شاهکار نشان می‌دهد که چگونه فروپاشی و هرج و مرج برآمده از آن بر میلیون‌ها انسان تاثیر نازدودنی گذاشت. 

زمان دست دوم
عنوان کتاب:
زمان دست دوم
ناشر:
چشمه
نویسنده:
سوتلانا آلکسیویچ
قیمت:
468,000 تومان
5,200,000

آیا حق با کارل مارکس بود؟

مارکس الهام‌بخش بسیاری از پیروانش بود اما بسیاری از پیش‌بینی‌های او نیز محقق نشدند. مارکس معتقد بود که رقابت فزاینده منجر به تولید کالاهای بهتر برای مصرف‌کنندگان نخواهد شد، بلکه به ورشکستگی و افزایش انحصار می‌انجامد و کنترل تولید به دستان افراد کمتر و کمتری خواهد افتاد. او فکر می‌کرد که سرمایه‌داران سابق به پرولتاریا خواهند پیوست و در نهایت ارتشی از بیکاران ایجاد خواهند کرد و به‌علاوه اقتصاد بازار با مشکلات فلج‌کنندهٔ عرضه و تقاضا مواجه خواهد شد و باعث رکود شدید اقتصادی می‌شود.

سرمایه‌داری سقوط نکرد اما از زمان مارکس تغییر کرده است. دولت‌ها در بسیاری از کشورهای سرمایه‌داری از جمله ایالات متحده، قدرت سرکوب انحصارات و شیوه‌های تجاری انحصاری را دارند. آن‌ها حداقل دستمزد را تعیین می‌کنند و سازمان‌های نظارتی، استانداردهایی برای حمایت از حقوق کارگران در نظر گرفته‌اند. درست است که نابرابری اقتصادی در بسیاری از جوامع سرمایه‌داری افزایش یافته و با رکودهای دوره‌ای و همچنین رکود بزرگ مواجه شده‌ایم؛ اما تصور نمی‌شود که این‌ها ویژگی ذاتی بازارهای آزاد باشند. 

در واقع ما هیچ‌وقت به جامعه‌ای کاملاً بدون رقابت، پول یا مالکیت خصوصی در دنیای مدرن نرسیده‌ایم و تاریخ اخیر نشان می‌دهد که بعید است چنین جامعه‌ای در آینده نیز شکل بگیرد. با این‌که موفق‌ترین کشورهای کمونیستی ـ به ویژه چین ـ شیوه‌های سختگیرانهٔ خود را اصلاح کردند اما هیچ‌کدام نتوانستند مالکیت شخصی، پول و سیستم طبقاتی را به شکلی که کارل مارکس تصور می‌کرد، کاملاً از بین ببرند.

مارکس و انگلس

کتاب‌هایی برای آشنایی بیشتر با مارکسیسم

خواندن کتاب برای درک مارکسیسم بسیار مهم است چون نویسندگان و فیلسوفان مختلف، تفاسیر ظریفی دربارهٔ مارکسیسم ارائه کرده‌اند و سعی دارند نظریه‌های پیچیده را ساده‌تر کنند. تعامل مستقیم با آثار این نویسندگان، همراه با تحلیل‌های انتقادی، امکان درک کامل بافت تاریخی، زیربنای فلسفی و کاربردهای علمی مارکسیسم را فراهم می‌کند. بنابراین با مطالعهٔ کتاب‌هایی در رابطه با مارکسیسم می‌توانید ارزیابی دقیق و آگاهانه‌تری نسبت به این مقوله و محدودیت‌های مارکسیسم به دست بیاورید. 

 

مقدمه‌ای بر مارکس و اِنگلس | ولادیمیر لنین | فروزان گنجی‌زاده | نشر چشمه

مقدمه‌ای بر مارکس و اِنگلس، تعدادی از مقالات مشهور ولادیمیر لنین نظریه‌پرداز مارکسیست و انقلابی کمونیست روسی و همچنین رهبر انقلاب ۱۹۱۷ روسیه و بنیانگذار دولت اتحاد جماهیر شوروری است. لنین در این کتاب به رویکرد تاریخی و سیر تکامل تدریجی مارکسیسم پرداخته است. بخشی از این کتاب نیز رساله‌ای دربارهٔ کارل مارکس و آموزه‌های او دربارهٔ مارکسیسم است. لنین نوشتن این رساله را در جولای ۱۹۱۴ در حین اقامت خود گالیسیا پیش از وقوع جنگ جهانی اول آغاز کرد و در نوامبر همان سال در سوئیس به پایان رساند. این کتاب با رسالهٔ لنین دربارهٔ اِنگلس آغاز می‌شود، که مدت کوتاهی پس از مرگ اِنگلس در سال ۱۸۹۵ نوشته شده است.

مقدمه‌ای بر مارکس وانگلس به قلم لنین
عنوان کتاب:
مقدمه‌ای بر مارکس وانگلس به قلم لنین
ناشر:
چشمه
نویسنده:
لنین
قیمت:
18,000 تومان
200,000

پرسش‌هایی از مارکس | تری ایگلتون | صالح نجفی | نشر هرمس

تری ایگلتون، زاده ۲۲ فوریه ۱۹۴۳، نظریه‌پرداز ادبی بریتانیایی است. بسیاری او را تأثیرگذارترین منتقد ادبی زندهٔ بریتانیا می‌دانند. او با تکیه بر نظریه‌های مارکسیست‌های اروپایی از جمله والتر بنیامین، لویی آلتوسر و پیر ماشری مخاطبان فراوانی یافت و با پیروی از افکار این نظریه‌پردازان از شیوه‌ای ماتریالیستی برای مطالعۀ ادبیات بهره برد. پرسش‌هایی از مارکس یکی از مهم‌ترین آثار این نظریه‌پرداز برجستهٔ بریتانیایی است که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد. این کتاب که برای مخاطبان عادی و به زبان ساده نوشته شده است، تلاشی است برای دفاع از جریان‌های مارکسیستی. ایگلتون معتقد است که اندیشه کارل مارکس آن چیزی نیست که در اتحاد جماهیر شوروی و چین اتفاق افتاد. مارکس از کارگران می‌خواست تا خود را سازماندهی کنند، و مدل‌هایی از پایین به بالا برای انجام این کار پیشنهاد می‌کرد که حتی حامیان بازار آزاد نیز بتوانند با آن همراهی کنند.

پرسش هایی از مارکس
عنوان کتاب:
پرسش هایی از مارکس
ناشر:
هرمس
نویسنده:
تری ایگلتون
قیمت:
223,200 تومان
2,480,000
در این مقاله خواندید:

• مارکسیسم یک نظریهٔ اقتصادی و سیاسی است که به ایرادات ذاتی سرمایه‌داری می‌پردازد.
• این نظریه براساس آثار و تحقیقات فیلسوف و اقتصاددان آلمانی کارل مارکس و همکارش فردریک اِنگلس شکل گرفت.
• نظریه‌های مارکسیستی بر توسعهٔ سوسیالیسم، که از مالکیت مشترک ابزارهای تولید توسط کارگران حمایت می‌کند، تأثیر بسیاری گذاشت.
• کمونیسم‌ مفهوم مالکیت خصوصی را رد می‌کند و اجبار می‌کند که مردم معمولاً از طریق دولت، به مالکیت و کنترل تولید و توزیع همهٔ کالاها و خدمات دسترسی داشته باشند.
• مارکسیسم برای اولین بار در سال ۱۸۴۸ از طریق مقالهٔ سیاسی «مانیفست کمونیستِ» کارل مارکس و فردریک اِنگلس که تئوری مبارزه طبقاتی و انقلاب را مطرح می‌کند، به‌طور علنی بیان شد.
• سرمایه‌داری به عنوان شیوه‌ای از تولید تعریف می‌شود که در آن صاحبان مشاغل ـ سرمایه‌داران ـ مالک همهٔ ابزار تولید از جمله کارخانه، ابزار و ماشین‌آلات، مواد خام، محصول نهایی و سود حاصل از فروش آن‌ها هستند.
• نظریه‌های مارکس و اِنگلس، زمینه‌ را برای نظریه و عمل کمونیسم ایجاد کرد که از سیستمی بدون طبقه دفاع می‌کند
• مارکس الهام‌بخش بسیاری از پیروانش بود اما بسیاری از پیش‌بینی‌های او نیز محقق نشدند.

اقتصاد مارکسیستی، سیستم تولید سرمایه‌داری را ذاتاً برای کارگران ناعادلانه دانست. نظریه‌های اجتماعی مارکس معایب سرمایه‌داری را با تضاد طبقاتی فزاینده بین کارگران و صاحبان مشاغل مرتبط می‌کند و معتقد است در نهایت منجر به انقلابی می‌شود که طبقهٔ کارگر را قدرتمند می‌کند و مالکیت اشتراکی تولید ایجاد می‌کند.

نظریه‌های مارکس در دنیای واقعی امتحان شده است که یکی از نمونه‌های آن کمونیسم در اتحاد جماهیر شوروی بود. پیاده‌سازی این نظریه در چین همچنان ادامه دارد و این کشور در حال ایجاد یک سیستم اجتماعی و اقتصادی ترکیبی است. به نظر شما آیا این کشور در این زمینه موفق بوده است؟ نظر شما دربارهٔ سیستم مارکسیسم چیست؟ به نظرتان پیاده‌سازی درست آن ممکن است تغییری در وضعیت فعلی جوامع به وجود آورد؟

مطالب خواندنی سوسیالیسم به زبان ساده
مهرناز بهروش
30 دقیقه

سوسیالیسم، نظریه‌ای سیاسی-اقتصادی است که آرمان آن استقرار مالکیت عمومی و نظارت جامعه بر وسایل تولید مانند سرمایه، زمین و اموال مربوط به آن‌ها و ادارهٔ آن‌ها به سود همگان است.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی سیاست به زبان ساده: کلید ورود به دنیای اجتماعی
علی فروزنده
30 دقیقه

سیاست یک جنبهٔ اساسی از جامعهٔ بشری است که تقریباً بر تمام بخش‌های مختلف زندگی ما تأثیر می‌گذارد.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی معرفی جامع ادبیات ترکیه
مهرناز بهروش
28 دقیقه

ادبیات ترکیه همیشه یکی از ابعاد جذابِ فرهنگ ترکیه بوده است. وقتی آثار نویسندگان تُرک را مطالعه می‌کنید متوجه می‌شوید که آن‌ها افرادی پرشور بوده‌اند و هنوز هم این ویژگی را حفظ کرده‌اند

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی از گوته تا گراس: تأثیر بی‌زمان ادبیات آلمان
یسنا پارسی
35 دقیقه

ادبیات آلمان سرشار از داستان‌های بسیار زیبا به‌خصوص در ژانر «توفان و تنش»، رمانتیک‌گرایی و رئالیسم است. برخی از کتاب‌های آلمانی مقدمه‌ای عالی نه‌تنها برای ادبیات آلمان، بلکه برای فرهنگ و تاریخ آن نیز هستند.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی ادبیات سورئالیسم: کاوشی در ناخودآگاه و پوچی
یسنا پارسی
25 دقیقه

ادبیات سوریالیسم یک جنبش هنری است که در اوایل قرن بیستم پدیدار شد و به دنبال کشف پیچیدگی‌های روان انسان بود و سعی کرد مرزهای متعاوف میان واقعیت و خیال را به چالش بکشد.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی رئالیسم چیست؟ کاوشی در مفاهیم رئالیسمی
مهرناز بهروش
40 دقیقه

رئالیسم مفهومی چندوجهی است که رشته‌های مختلفی از جمله ادبیات، هنر، فلسفه و سیاست را دربرمی‌گیرد. جنبش رئالیسم در قرن نوزدهم واکنشی به رُمانتیک‌گرایی و ایده‌آلیسم عجیب‌وغریب و شاعرانه‌ای بود که در دهه‌های قبل از آن بر دنیای هنر مسلط بود.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی بهترین‌ کتا‌ب‌های ادبیات ژاپن
علی فروزنده
30 دقیقه

ژاپن این‌روزها در کنار صنعت ماشین‌سازی و صادراتش، کنار ماشین‌های تویوتا گردش مالی عظیمی هم از ادبیات دارد، «مانگا» و «انیمه» طوفانی است که دنیای کتاب و ادبیات را در برگرفته و از آمریکا تا خاورمیانه با تب تند خوانش مانگا روبروست.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی بهترین‌ کتاب‌های ادبیات ایتالیا را بشناسید
بامداد برزویه
40 دقیقه

از کمدی الهی دانته تا سه‌گانۀ ناپلی النا فرانته همیشه صدرنشین بوده است، یک‌جور تششع و تاثیرگذاری، یک‌جنس از صمیمت و گرما ارمغان ادبیات ایتالیایی به دنیای ادبیات است.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی سرانۀ مطالعه در ایران و کشورهای مختلف چقدر است؟
الناز آذری
11 دقیقه

دوست دارید باهوش‌تر باشید؟ پول بیشتری به دست آورید و استرس کمتری داشته باشید؟ هر روز مطالعه کنید.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی بهترین کتاب‌های اساطیری
بامداد برزویه
20 دقیقه

اسطوره‌ها هنوز برای انسان امروزین، انسانی که علم به او آگاهی بخشیده هنوز جالب است، هنوز ادبیات داستانی جهان بر گرده‌های اساطیر سوار است. هر چند که انسان امروز اغلب معتقد است اسطوره هیچ ردپایی در دنیای واقعی ندارد و به معنای لغوی نیز به معنای روایتی است داستانی که ممکن است کاملا ساختهٔ ذهن‌بشر بود.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی معرفی بهترین کتاب‌های یوگا
بامداد برزویه
15 دقیقه

یوگا اساساً یک رشتهٔ معنوی مبتنی بر یک علم ظریف است که بر ایجاد هماهنگی بین بدن و ذهن تمرکز دارد. کلمهٔ یوگا از ریشهٔ سانسکریت «یوج» به معنای پیوستن یا یکپارچه‌شدن سرچشمه گرفته است.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی آشنایی با انواع نظام‌های سیاسی
شادی صارمی
35 دقیقه

جهان بر پاشنه سیاست می‌چرخد، زندگی روزمره ما مردم عادی را ایدئولوژی و ایده‌های دولتمردانی که بر مسند قدرت نشسته‌اند تعیین می‌کنند.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی چرا بزرگسالان به کتاب‌های رنگ‌ آمیزی علاقه دارند؟
علی فروزنده
14 دقیقه

هنگامی که کودک بودید، در یک روز بارانی یا زمانی که لازم بود بی‌سروصدا به کاری مشغول شوید، حتماً به سراغ نقاشی یا کتاب‌های رنگ آمیزی می‌رفتید و بسیار لذت می‌بردید. اما کتاب‌های رنگ آمیزی فقط مختص به بچه‌ها نیستند.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی چگونه از مطالعه لذت ببریم؟
علی فروزنده
15 دقیقه

در دنیای پرسرعتِ امروز صفحه نمایش‌ها و وسایل دیجیتالی حواس همه را پرت کرده‌اند و بر آن حاکم شده‌اند. در دههٔ 1990 مشخص شد که فرهنگ دیجیتال قرار است زندگی روزمره را متحول کند و بسیاری از منتقدان پیش‌بینی کردند که کتاب‌ها هم سرنوشتی مانند اسب‌‌ها و کالسکه‌ها خواهند داشت.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی جستار چیست؟
شادی صارمی
14 دقیقه

ادبیات سرشار از ژانرها و زیرشاخه‌های گوناگون است و یکی از محبوب‌ترین این ژانرها در میان اهالی ادبیات و کتابخوان‌ها جستارخوانی است، جستار در واقع برابر نهادی است به فارسی برای کلمۀ essay در زبان انگلیسی.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی کتاب‌های ممنوعه در جهان
بامداد برزویه
14 دقیقه

اولین کتاب‌های ممنوع در تاریخ بشر را باید در قرن‌ها پیش جست، اولین ممنوع‌کنندگان به گواه تاریخ امپراطورهای چینی بودند.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی آشنایی با بهترین ترفندها برای چیدمان کتابخانه
یسنا پارسی
16 دقیقه

کتاب داشتن و کتاب زیاد داشتن هم لذت‌بخش است و هم عذاب‌آور، خدا نکند که مستاجر هم باشید و چند باری طعم سنگین بلند کردن و جابه‌جا کردن جعبه‌های موز چیکیتا را چشیده باشید، و نیروهای شرکت‌های باربری هم زیر لب به این جعبه‌های سنگین بد و بیراه گفته باشند، آن‌وقت است که می‌دانید از چه مصیبت شیرینی حرف می‌زنیم.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی سکولاریسم چیست؟ به زبان ساده
یسنا پارسی
22 دقیقه

واژه سکولار از ابتدای قرن چهاردهم میلادی وارد گفتمان‌های فلسفی و سیاسی شد، سکولار در تعریف کلی یعنی «آنچه وابسته به دین وابسته نیست.»

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی فاشیسم به زبان ساده
شادی صارمی
29 دقیقه

فاشیسم به عنوان یک نظریۀ سیاسی به خودی‌خود هولناک نبود، اما این ایدئولوژی وقتی چراغ راه قدرتمندان و سیاستمداران شد برای چندین نسل در سراسر قارۀ اروپا مرگ و مصیبت و نیستی به باور آورد.

خواندن مقاله Left Arrow
مطالب خواندنی بهترین نمایشنامه‌ها برای تمرین بازیگری
بامداد برزویه
10 دقیقه

اولین نمایشنامه‌ها در یونان باستان نوشته و اجرا شدند. آریستوفان، اوریپید و سوفوکل سه تراژدی‌نویس بزرگ آن دوره بودند و آثارشان هنوز هم بر صحنه‌ها اجرا می‌شوند.

خواندن مقاله Left Arrow
بعدی
قبلی
نظرت رو باهامون به اشتراک بذار.
نظرت راجع به این مقاله چیه؟
0/200
اولین نفری باشید که نظر خود را ثبت می کنید.