در دنیای پرسرعتِ امروز صفحه نمایش‌ها و وسایل دیجیتالی حواس همه را پرت کرده‌اند و بر آن حاکم شده‌اند. در دههٔ 1990 مشخص شد که فرهنگ دیجیتال قرار است زندگی روزمره را متحول کند و بسیاری از منتقدان پیش‌بینی کردند که کتاب‌ها هم سرنوشتی مانند اسب‌‌ها و کالسکه‌ها خواهند داشت. کتاب‌ها و به‌طور کلی فرهنگ چاپی، در این دنیای پیشرفته چیزی غریب تلقی می‌شوند ولی برخلاف نظر منتقدان، لذت خواندنِ یک کتاب هنوز هم باقی مانده است و کتاب خواندن هنوز هم یکی از تأثیرگذارترین و مهم‌ترین سرگرمی‌های بشر است.
مطالعه می‌تواند باعث شادی و تغییر روحیهٔ شما شود. دانشمندان و محققان از نظر علمی ثابت کرده‌اند که مطالعه می‌تواند ذهن شما را تغییر دهد. مطالعهٔ منظم به شما کمک می‌کند احساس بهتری نسبت به خودتان و زندگی داشته باشید. اما متأسفانه همه به یک اندازه از مطالعه لذت نمی‌برند. چه یک کتابخوان حرفه‌ای باشید و چه تازه وارد دنیای ادبیات شده باشید، قصد داریم در این مقاله نکاتی را ذکر کنیم که به شما کمک میکنند از کتاب خواندن به بهترین نحو لذت ببرید.
چرا مردم هنوز هم از مطالعه‌کردن لذت می‌برند؟
کتاب‌ها یکی از مهم‌ترین منابع کسب اطلاعات و سرگرمی به شمار می‌روند. شما با مطالعه نه‌تنها مغز خود را تقویت می‌کنید، بلکه توانایی شما برای همدلی نیز افزایش می‌یابد. مطالعه استرس شما را کاهش می‌دهد و دایرهٔ لغات شما را افزایش می‌دهد. زمانی که مطالعه می‌کنید مغز شما تکنیک‌های نوشتاری و واژگان را جذب می‌کند و بعدها به‌صورت ناخودآگاه از همان واژگان در محاوره بهره می‌برد. مطالعه علاوه بر کسب اطلاعات، به افزایش هوش شما نیز کمک می‌کند. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که کتاب‌خواندن می‌تواند به سلامت‌روان شما نیز کمک کند و به اندازهٔ یوگا و مراقبه استرس شما را کاهش بدهد.
با این‌‌حال ممکن است به دلایل زیادی از مطالعه‌کردن لذت نبرید. گاهی اوقات به این دلیل است که در دوران کودکی در خانه یا مدرسه شما را مجبور می‌کردند که کتاب بخوانید. شاید هم حالا در بزرگسالی سعی دارید در مدت زمان کوتاهی کتابهای زیادی بخوانید و بنابراین زمانی که موفق نمی‌شوید، احساس خستگی می‌کنید و دست از مطالعه می‌کشید یا حداقل دیگر از مطالعه‌کردن لذت نمی‌برید. اگر از خودتان می‌پرسید «پس چطور از مطالعه‌کردن لذت ببریم؟» در مسیر درستی هستید و می‌توانید با چند راهکار ساده از مطالعه‌کردن لذت ببرید.
اگر هر زمان که به کتاب‌خواندن فکر می‌کنید فهرست کتابهای نخوانده‌تان یا آن‌هایی که کاش «وقتی برای خواندن‌شان داشتم» جلوی چشم‌تان رژه می‌روند؛ نگران نباشید چون کافی‌ست بدانید چطور باید مطالعه کنید و از مطالعه کردن لذت ببرید.
هدفتان از مطالعه را تعیین کنید
اصلاً چرا میخواهید مطالعه کنید؟ ابتدا کار خود را با یافتن پاسخ به همین سؤال شروع کنید. مردم به دلایل مختلفی به سراغ کتاب‌ها می‌روند؛ پس قبل از این‌که کتابی را به دست بگیرید، از خود بپرسید که اصلاً چرا دنبال مطالعه‌کردن هستید؟ برخی از مردم با مطالعه مهارت‌های جدیدی می‌آموزند و با کمک کتابهای مختلف از زبان‌های برنامه‌نویسی گرفته تا مهارت‌های مختلف آشپزی را یاد می‌گیرند. برخی دیگر، از روایت‌ها، داستان‌ها و زندگی‌نامه‌ها لذت می‌برند تا بتوانند در زمان و دنیای دیگری سیر کنند.
اما مهم است که اهداف خواندن شما واقع‌بینانه باشند. گاهی اوقات فشار برای تکمیل یک کتاب در یک بازهٔ زمانی خاص می‌تواند لذت مطالعه را کاهش دهد. درعوض، اهداف واقع‌بینانه‌ای تعیین کنید که با سبک زندگی و برنامهٔ شما همسو باشد. با سرعتِ خودتان کتاب بخوانید و از هر جملهٔ کتاب لذت ببرید و خود را در روایت کتاب غرق کنید. به یاد داشته باشید که سفر به اندازهٔ مقصد مهم است. اگر بتوانید کتابی پیدا کنید که موضوعش برایتان جذاب باشد و بدانید چرا آن کتاب را می‌خوانید، حتماً از مطالعهٔ آن لذت خواهید برید. بنابراین به زور کتاب نخوانید.
سلیقۀ کتابخوانی خود را بشناسید
در پاراگراف قبلی گفتیم که باید هدف خود از مطالعه را مشخص کنید. وقتی فهمیدید که میخواهید با مطالعه مهارت جدیدی بیاموزید، سرگرم شوید یا به دنبال کمک به خودتان هستید، آن‌وقت می‌توانید کتابهای درستی بخرید و بخوانید. اما برای شروغ سفر خود و برای لذت‌بردن از مطالعه، حتماً باید سلیقهٔ خود در کتابخوانی را پیدا کنید. اگر تازه میخواهید مطالعه‌کردن را به‌صورت جدی شروع کنید، می‌توانید چند کتاب از ژانرهای مختلف، نویسندگان و سبک‌های مختلف بخوانید و ببینید کدام موضوع بیشتر شما را به خود جذب می‌کند.
خود را محدود نکنید؛ به‌سراغ ژانرهای علمی-تخیلی، تاریخی، عاشقانه، فانتزی و علمی بروید و ببینید کدام یکی از این کتاب‌ها تخیل شما را به کار می‌اندازند و شما را بیشتر درگیر خود میکنند.
مثلاً اگر دوست دارید داستانی سرگرم‌کننده بخوانید انتخاب‌تان به شعر، ادبیات، داستان‌های عامه‌پسند، زندگینامه و بسیاری از ژانرهای دیگر مربوط می‌شود که همه‌شان می‌توانند نظر شما را به این بخش از ادبیات جلب کنند. برای پیدا کردن موضوع مورد علاقه‌تان می‌توانید سری هم به اینترنت بزنید. کافی‌ست ژانر مورد علاقه‌تان را در گوگل تایپ کنید تا فهرستی از کتابهای متفاوت به شما ارائه دهد و می‌توانید مطالعهٔ خود را از همانجا شروع کنید.
محیط مطالعۀ مناسبی برای خود دست و پا کنید
برای مطالعهٔ خود حتماً زمینه‌ای ایجاد کنید و ترجیحاً در یک محیط دنج مطالعه کنید. مکانی راحت پیدا کنید که بتوانید در‌آن استراحت کنید. اطمینان حاصل کنید که نور کافی برای مطالعه در اختیار دارید و عوامل حواس‌پرتی مانند صدا یا وقفه‌های ناشی از وسایل الکترونیکی را نیز به حداقل برسانید.
اگر میخواهید در محیط‌های شلوغ مثل مترو یا اتوبوس مطالعه کنید، ممکن است چندان از مطالعه لذت نبرید و پیشنهاد ما برای چنین وضعیتی، گوش‌دادن به کتابهای صوتی است.
از حواس خود استفاده کنید
خواندن فقط یک فعالیت ذهنی نیست؛ بلکه می‌تواند حواس شما را درگیر کند و تجربهٔ شما را به‌طور کلی تقویت کند. در حین مطالعه، یک فنجان چای، قهوه یا نوشیدنی مورد علاقه‌تان را بنوشید. حتی می‌توانید یک شمع معطر روشن کنید یا از عطر گل‌های تازه نیز لذت ببرید. این عناصر حسی می‌توانند فضایی آرام و لذت‌بخش برای شما ایجاد کنند که البته لذتِ خواندن را نیز افزایش می‌دهند.
از فایده‌های مطالعهٔ گروهی بهره ببرید
به یک باشگاه کتاب یا گروه کتابخوانی بپیوندید. درگیرشدن در بحث دربارهٔ کتاب با افراد همفکر می‌تواند تجربهٔ شما از مطالعه را تغییر دهد و لذت خواندن را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد. عضویت در یک باشگاه کتاب یا شرکت در یک گروه کتابخوانی به شما امکان می‌دهد افکار، بینش و احساسات خود را با دیگرانی که همان کتاب را خوانده‌اند به اشتراک بگذارید و بنابراین بستری برای تحریک افکار شما فراهم می‌کند. همچنین با این کار می‌توانید از دیدگاه‌های متنوع افراد مطلع شوید و کتاب‌ها و نویسندگان جدید را کشف کنید.
برای مطالعه وقت کافی بگذارید
برای مطالعه وقت بگذارید. به زبان ساده‌تر، باید برای چیزهایی که در زندگی برایتان مهم است وقت بگذارید و اگر مطالعه یکی از مهم‌ترین ارکان زندگی‌تان است، خب پس باید وقتی برای آن بگذارید. حتی در شلوغ‌ترین حالت زندگی‌تان حتماً وقت دارید که به خرید یا به مهمانی بروید؟ چرا؟ چون حتماً از انجام این کارها لذت می‌برید. پس ابتدا مطالعه باید برایتان مهم باشد. کافی‌ست هر روز 20 دقیقه از وقت خود را به مطالعه اختصاص دهید.
سبک زندگی خود را در نظر بگیرید
امروزه به مدد پیشرفت تکنولوژی به روش‌های مختلف می‌توانید کتاب بخوانید. از کتابهای صوتی گرفته تا کتابهای الکترونیکی. امکان دسترسی به کتاب در هر نقطه از دنیا وجود دارد. می‌توانید حتی در حین رانندگی به کتاب صوتی گوش دهید و از وقت خود استفاده کنید. اگر به سفر کاری می‌روید و نمی‌توانید کتابهای قطورتان را با خودتان حمل کنید، نگران نباشید. تمام کتابهای دنیای در تبلت شما و درون کیف دستی‌تان جا می‌شود.
فهرست کتابخوانی تهیه کنید
یکی دیگر از ایده‌های عالی‌ای که به شما کمک می‌کند از خواندن کتاب لذت ببرید این است که فهرستی از کتاب‌هایی که میخواهید بعداً بخوانید تهیه کنید. وقتی کتابی پیدا کردید که حس می‌کنید حتماً از خواندن آن لذت خواهید برد، آن را به فهرست خود اضافه کنید و سپس هر زمانی که دوست داشتید کتاب جدیدی بخوانید به سراغ این فهرست بروید و احتمالاً از دیدن این فهرست هیجان‌زده خواهید شد. با تهیۀ فهرست شخصی از کتاب‌هایی که به آن‌ها علاقه دارید، نه‌تنها خودتان در همان لحظه هیجان‌زده میشوید بلکه دیگر نگران نیستید که پس از تمام‌شدن کتاب فعلی‌تان، چه کتابی باید بخوانید.
استراحت و تفریح را فراموش نکنید
هنگام مطالعه حس می‌کنید دیگر حوصله ندارید و دائم حواس‌‌تان پرت چیزهای دیگر می‌شود؟ استراحت کنید و به سرگرمی‌های دیگر بپردازید. گاهی‌اوقات استراحت‌کردن و کنارگذاشتن مطالعه می‌تواند اشتیاق شما را به خواندن بیشتر کند. درگیر سرگرمی‌ها یا فعالیت‌های دیگری شوید که خلاقیت شما را تقویت میکنند و دیدگاه تازه‌ای ارائه می‌دهند. خواه پیاده‌روی باشد، نقاشی یا نواختن یک آلت موسیقی، تمام این‌ها می‌توانند ذهن شما را تقویت کنند و لذت خواندن را به شما برگردانند.
در دنیایی پر از حواس‌پرتی، یافتن لذت خواندن نیاز به رویکردی آگاهانه دارد. با پیدا کردن موضوعات مورد علاقه‌تان و ایجاد یک محیط دنج برای خواندن، حواس خود را درگیرِ کتابخوانی کنید و بدین ترتیب از مطالعه‌کردن لذت ببرید. به یاد داشته باشید مطالعه صرفا یک فعالیت نیست بلکه می‌تواند دروازه‌ای به سوی جهان‌های جدید و بینش‌های عمیق و امکانات بی‌پایان باشد.
پس کتابی بردارید، خود را در صفحات آن غوطه‌ور کنید و اجازه دهید جادوی خواندن شما را به قلمروهای خارق‌العاده‌ای برساند.
